Fransız gurme, bilim insanı ve siyasetçi Jean Anthelme Brillat-Savarin'in ünlü sözü,
"Bana ne yediğini söyle, sana kim olduğunu söyleyeyim"
beslenme ve ruh sağlığı arasındaki ilişkiyi yıllardır gündemde tutuyor. Son yıllarda araştırmacılar, bu bağlantıyı daha derinlemesine incelemeye başladı. Beslenme psikiyatrisi, depresyon, anksiyete ve bipolar bozukluk gibi psikolojik hastalıkların tedavisinde, doğru beslenme ve diyet bazlı yaklaşımları ön plana çıkaran bir alan haline geliyor.
BESLENME DEĞİŞİKLİKLERİYLE RUH SAĞLIĞINI DÜZENLEME
İngiliz bilim insanları, beslenme düzenlerinde yaptıkları değişikliklerle kendi ruh sağlıklarını iyileştirdiklerini fark ettikten sonra, bu alanda daha fazla araştırma yapma kararı aldılar. Ally Houston ve Dr. Iain Campbell, beslenme düzenlerini değiştirerek dikkat eksikliği, depresyon ve bipolar bozukluk gibi ruhsal durumları yönetebildiklerini keşfettiler. Bu bulgular, bilim dünyasında büyük yankı uyandırdı ve Edinburgh Üniversitesi'nde açılan büyük bir araştırma merkezi ile bu alanın daha fazla derinlemesine incelenmesi sağlandı.
AKDENİZ DİYETİ VE BESLENME PSİKİYATRİSİ
Yapılan araştırmalar, Akdeniz diyetinin ruh sağlığı üzerindeki etkilerini keşfetmeye odaklanıyor. Akdeniz diyetinin meyve, sebze, deniz ürünleri, baklagiller, kuruyemişler ve zeytinyağı gibi gıdalarla zenginleştirilmesi, ruhsal hastalıkların tedavisinde önemli bir rol oynayabileceği düşünülüyor. Danny Smith, Akdeniz diyetinin depresyon üzerindeki etkilerine dair yeterli bilimsel kanıt bulunmadığını, ancak bu alandaki araştırmaların çok önemli olduğunu belirtiyor.
RUH HALI ÜZERİNDE LİFLERİN ETKİSİ
Beslenme psikiyatrisinin bir diğer önemli bulgusu da liflerin ruh sağlığı üzerindeki etkisi. 2023'te yapılan bir araştırma, depresyon riski taşıyan kişilerin günlük diyetlerine ekledikleri her 5 gramlık lifin, depresyon semptomlarını %5 oranında azalttığını ortaya koydu. Profesör Jacka, liflerin, bağırsak mikrobiyomunu dengede tutarak ruh halini düzenleyen kimyasalların üretimini artırabileceğini vurguluyor.
İŞLENMİŞ GIDALARIN RUH HALI ÜZERİNDEKİ OLUMSUZ ETKİSİ
Beslenme psikiyatrisinin karanlık yüzü ise aşırı işlenmiş gıdalar. Prof. Jacka, işlenmiş gıdaların depresyon riskini arttırabileceğini gösteren çalışmaların olduğuna dikkat çekiyor. Aşırı işlenmiş gıdaların kötü beslenme ve kronik enfeksiyonlarla ilişkilendirilmesi, bu etkileşimi açıklamaya yardımcı olabilir.
KETOJENİK DİYETİN RUH SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ POTANSİYEL FAYDALARI
Ketojenik diyet, ruh sağlığını iyileştirmek için üzerinde en çok araştırma yapılan diğer bir beslenme yaklaşımıdır. Özellikle bipolar bozukluk, şizofreni ve majör depresyon gibi ruhsal hastalıkların tedavisinde ketojenik diyetlerin etkili olabileceği düşünülüyor. Karbonhidrat alımının büyük ölçüde kısıtlanıp, yerine sağlıklı yağların (zeytinyağı, tereyağı) eklendiği bu diyette, vücut enerjisini yağlardan alarak keton adı verilen bileşikler üretir. Bu diyette yapılan iyileştirmelerin epilepsi tedavisinde de etkili olduğu biliniyor.
YEMEKLERİMİZ RUH HALİMİZİ DEĞİŞTİRİYOR
Beslenme psikiyatrisinin yaptığı bu keşifler, yemeklerin sadece fiziksel sağlığımız üzerinde değil, aynı zamanda ruh sağlığımız üzerinde de derin etkiler yaratabileceğini gösteriyor. Sağlıklı bir diyetin, depresyon, anksiyete ve diğer ruhsal bozuklukların tedavisinde önemli bir tedavi aracı olabileceği artık daha fazla bilimsel destekle kanıtlanıyor. Bu alandaki araştırmalar devam ederken, doğru beslenme ve diyetin ruh sağlığını iyileştirmeye yönelik güçlü bir potansiyel sunduğu net bir şekilde ortaya çıkıyor.