Battalgazi’de bir zamanlar çekiç seslerinin yükseldiği, derinin, taşın ve bakırın ustalarca işlendiği Eski Malatya Çarşısı, bugün neredeyse tamamen yok olmuş mesleklerin hikâyelerini barındırıyor. Bakırcılıktan semerciliğe kadar pek çok zanaat, kent hafızasında iz bırakmasına rağmen artık tarih sayfalarında yaşıyor.
Malatya’nın köklü ticaret ve zanaatkârlık geçmişini yansıtan Eski Malatya – Battalgazi Çarşısı, bugün sadece geçmişin izleriyle ayakta durmaya çalışan bir kültür mirası olarak varlığını sürdürüyor. Kentin yerel tarih araştırmaları, belediye yayınları ve görgü tanıklarının anlatımlarına göre çarşı, 20. yüzyılın ortalarına kadar çok sayıda zanaat ustasına ev sahipliği yapıyordu. Ancak ekonomik dönüşüm, modern üretim teknikleri ve şehirleşme süreciyle birlikte bu mesleklerin büyük bölümü kayboldu.
Çarşının en hareketli alanlarından biri bakırcılık atölyeleriydi. Bakır tencere, kazan ve ibrik yapan ustaların sesleri gün boyunca çarşıya yayılırdı. Bakırcılarla birlikte çalışan kalaycılar ise kapların içini yeniden kullanılabilir hâle getirir, ailelerin ve esnafın sürekli ihtiyaç duyduğu bir hizmet sunmaktaydı.. Bu iki meslek, bölgenin en bilinen zanaatkârlık kolları arasında yer alıyordu.
Hayvancılığın yaygın olduğu dönemlerde semercilik de çarşının önemli işlerinden biriydi. Eşek, katır ve atlar için el emeğiyle üretilen semerler, bölgenin tarım ve ulaşım hayatında kritik rol oynadı. Semercilerin yakınında çalışan saraçlar ise eyer, koşum takımı ve deri kayışlar üreterek hem köylüye hem gezginlere hizmet verirdi. Motorlu araçların yaygınlaşmasıyla bu iki zanaat hızla yok oldu.
Eski Malatya’nın bir diğer önemli mesleği çarıkçılıktı. Deriden yapılan geleneksel ayakkabılar hem şehirde hem kırsalda yoğun olarak kullanılırdı. Kösele ayakkabı üreten bu ustalar, modern ayakkabı üretiminin yaygınlaşmasıyla birlikte tamamen meslekten çekildi.
Çarşının kimliğini belirleyen alanlardan biri de taş ustalığıydı. Battalgazi’nin hanları, çeşmeleri ve tarihî yapılarında görülen taş oymacılığı, uzun yıllar boyunca çarşıdaki ustalar tarafından yapıldı. Bugün bu el işçiliği, modern inşaat tekniklerinin gölgesinde kalarak geleneksel hâlini yitirdi.