Hekimhan, Malatya'nın tarihi ve doğal güzellikleri ile dolu bir ilçesidir. İlçenin doğal güzellikleri, yeşilin her tonunu barındıran doğa manzaralarıyla göz kamaştırırken, tarihi güzellikleri de zengin bir kültürel mirasa işaret eder. 13. yüzyılda bölge Selçukluların hâkimiyetinde iken, devrin ünlü doktorlarından Ebu-l Hasan El Hekim tarafından ilçe merkezinde bulunan, bugün Taşhan olarak bilinen han yaptırılmıştır. 'Han-ı Hekim' olarak anılan bu han daha sonrasında kurulacak ilçeye 'Hekimhan' olarak ad olmuştur. Hekimhan toprakları, Selçuklulardan sonra, Osmanlı Devleti’nin hâkimiyetine girmiştir. İlçenin, ilçelik vasfından önce bir yerleşim yeri olarak önem kazanması, Osmanlı Devleti’nin Duraklama döneminde, 1656 - 1661 yılları arasında Köprülü Mehmet Paşa tarafından, içerisinde bulunan Han’ın, askeri amaçlı onarılması sürecine rastlamaktadır. Bu dönemde Selçuklulardan kalma Han’a ek olarak 2. bir kısım ve aynı dönemde bugün de varlığını koruyan ve ilçemiz açısından tarihi bir önem taşıyan, Köprülü Mehmet Paşa Camii yaptırılmıştır.
İlçe, verimli tarım arazileriyle çevrili olup, bahar aylarında doğanın tazelendiği, çiçeklerin açtığı bir görünüme bürünür. Ayrıca, ilçenin yakınlarında bulunan yaylalar ve mesire alanları da ziyaretçiler için harika bir doğa deneyimi sunar. Tarihi güzellikleri arasında ise, Tarihi Taşhan, Tarihi Köprülü Mehmet Paşa Camii, Girmana Kanyonu, Yamadağı ve Yamadağı Kayak Merkezi, Hasançelebi Ilıca Mesire Alanı, Şıpşıpı, Kocaözü Göz Mesire Yeri, Dipsiz Göl Mesire Yeri, Yücekaya, Boğazgören (Çırzı) Hitit Yazıtı, Çimenlik Kalesi gibi antik kalıntılar ilk sıralarda yer alır. Hekimhan Kalesi, tarihi dokusunu koruyarak ziyaretçilere geçmişe doğru bir yolculuk yapma fırsatı sunar. Ayrıca, ilçenin çeşitli köylerinde bulunan tarihi konaklar ve camiler de tarihi zenginliğini gözler önüne serer.
HEKİMHAN’DAKİ BAZI TARİHİ YERLER
Tarihi Taşhan: Hekimhan ilçe merkezindedir. İki bölüm halinde inşa ettirilmiştir. Birinci bölümde, yapılan kısmın giriş kapısı üzerinde sol yanı Ermeni, orta kısmı Selçuk, sağ tarafı Süryani dilinde yazılmış olan kitabesi vardır. Selçuklu sülüsü ile yazılan kitabede Arapça yazılmış olan tarih H. 615 (M. 1218)’dir. Kitabede adı geçen Selçuklu Sultanı I. İzzettin Keykâvus’dur (1210 - 1219). II. Kılıçaslan’ın torunu, I. Gıyasettin Keyhüsrev’in oğlu olup tahta çıkmadan evvel Malatya valisi olarak görev yapmıştır. Hana ismini veren ve hanı yaptıran, Ebusalim Bin Ebu-l Hasan Ela - Şamas El Hekim, El Malati, devrinin meşhur doktorlarındandır.
Tarihi Köprülü Mehmet Paşa Camii: Hekimhan ilçesi'nde ve Taşhan'ın 50 metre kadar güney doğusunda tek minareli bir cami olup 1661 yılında yaptırılmıştır. Asıl mekâna giriş kapısı üzerinde talik hatla yazılmış kitabesi vardır. Caminin tamir kitabesinde 1815 tarihi okunur. Cami minaresi batı duvarına bitişiktir. Son cemaat yeri revaklıdır. Beş küçük kubbe burayı örter. Revak kemerleri sivridir ve yuvarlak mermer sütunlar üzerine oturur. Esas mekân dikdörtgen şeklindedir. Ortada yer alan büyük kubbe iki yana doğru beşik tonozla genişletilmiştir. Kubbe sekizgen kasnak üzerine oturur.
Yamadağı: Büyük bölümü Sivas il sınırları içinde bulunan Yama Dağı kütlesi güneye ve güneydoğuya doğru açılarak Malatya'nın kuzeyini bütünüyle kaplar. Batıda Kuruçay Vadisi'ne, güneydoğuda Fırat Vadisi'ne kadar uzanan Yama Dağı ve uzantıları genellikle volkanik yapılıdır. Yüksekliği 1500 metrenin üzerindedir. Bu dağlar geniş, toplu ve yüksek bir kabartı oluşturmaktadır. Önemli doruklar dışında bu kesim, genellikle bir plato görünümündedir. En yüksek noktası Ozan Gediği Tepesi olup, 2.375 metredir. Yüksek tepeler arasında yaylalar bulunmaktadır.
