"Hile İle İş Gören Mihnet İle Can Verir" atasözü, hile ve dolandırıcılıkla iş yapan, dürüst olmayan kişilerin sonunda zor durumda kalacaklarına, başlarına kötü şeyler geleceğine işaret eder.
Başka bir deyişle, hile ile elde edilen kazanç veya avantaj uzun vadede kişiye zarar verebilir.
Atasözündeki "hile ile iş gören", dürüst olmayan yollarla, aldatarak ve kandırarak iş yapan kişiyi temsil eder. "Mihnet ile can verir" ise hile ile elde ettiği kazanç veya avantajın onu sonunda zor duruma düşüreceğini, hatta canını bile verebileceğini gösterir.
Bu atasözü, ahlaki değerlerin önemini vurgular ve insanları dürüst ve erdemli olmaya teşvik eder. Ayrıca, hile ile elde edilen kazançların geçici olduğunu ve kalıcı bir mutluluk getirmeyeceğini de hatırlatır.
Örnek Kullanım:
- Bir öğrenci sınavda kopya çekerek başarılı olursa, bu ona kısa vadeli bir başarı sağlayabilir. Fakat uzun vadede kopya çekmenin ahlaksızlığını ve etik dışılığını sorgulayabilir ve vicdan azabı yaşayabilir.
- Bir iş adamı rüşvet vererek ihale alırsa, bu ona maddi kazanç sağlayabilir. Fakat rüşvetin yasa dışı olması ve yakalanması halinde ceza alması riski, ona huzursuzluk ve stres yaşatabilir.
- Bir dolandırıcı insanları kandırarak para alırsa, bu ona geçici bir maddi rahatlık sağlayabilir. Fakat dolandırıcılığın ahlaksızlığı ve yakalanması halinde yasal sonuçları, onu vicdan azabı ve pişmanlık yaşatabilir.
Atasözünün Değişik Anlamları:
- Dürüstlük en iyi politikadır.
- Hile hurdaya kalır.
- Kazancın bereketi dürüstlüktedir.
- Erdemli bir hayat yaşamak için vicdan azabından kaçınmak gerekir.
- Maddi kazançtan önce ahlaki değerler gelmelidir.
