Malatya’yı Malatya yapan kayısının arkasında yatan hikayeyi hiç duydunuz mu? Soğuk bir kış gecesi şehre gelen gizemli bir misafir, yanında getirdiği “cennet meyvesi” tohumlarıyla kaderi değiştirdi. Kimine göre bir evliya, kimine göre Tanrı’nın gönderdiği bir elçiydi. Ardında bıraktığı çekirdeklerden yeşeren ağaçlar, zamanla Malatya’nın altın değerindeki kayısısına dönüştü. Bugün dünyanın dört bir yanına ihraç edilen bu meyvenin aslında nasıl bir sır taşıdığını öğrenince çok şaşıracaksınız.
Malatya’nın dünyaca ünlü kayısısının, aslında bir efsaneye dayandığını biliyor muydunuz? Rivayete göre kayısı, yüzyıllar önce Malatya’ya Horasan’dan gelen esrarengiz bir yolcunun armağanı olarak geldi. Soğuk bir kış gecesinde yaşanan olay, halk arasında “kayısının ilahi meyve” olarak anılmasına neden oldu.
Anlatılanlara göre; yıllar öncesinin sert bir kış gecesinde, kar fırtınasının ortasında Malatya’nın girişinde bir evin kapısı çalındı. Kapıyı açan ev sahibi, kardan adamı andıran yolcuyu içeri aldı. “Tanrı misafiriyim,” diyen bu yaşlı yolcu, Horasan’dan geldiğini ve Pir-i Türkistan Hoca Ahmet Yesevi’nin izinden Anadolu’ya ilim ve bereket taşımak için yollara düştüğünü söyledi.
Yolcu, heybesinden çıkardığı bir avuç çekirdeği ev sahibine uzatarak şu sözleri söyledi:
“Biz buna cennet meyvesi deriz. Bu tohumları toprağa ektiğinizde altın sarısı bir meyve büyüyecek. Tatlısı bal gibi olacak. Topraklarınıza bereket getirecek, geçim kaynağınız olacak. İsmini siz koyarsınız.”
Geceyi evde geçiren misafir, ertesi sabah sırra kadem bastı. Ardında ise yalnızca verdiği çekirdekler kaldı.
Bahar aylarında ev sahibi, çekirdekleri hem kendi bahçesine ekti hem de komşularına dağıttı. Kısa sürede fideler filizlendi, yıllar içinde büyük ağaçlara dönüştü. Birkaç yaz sonra ağaçlar, halkın daha önce hiç görmediği altın sarısı, tatlı bir meyve verdi.
Bu meyveye zamanla “mişmiş” dendi, sonrasında adı kayısı olarak anılmaya başlandı. Malatya ise bu meyvenin ana vatanı olarak dünyaya açıldı.