Malatya il merkezine yaklaşık 9 km mesafede yer alır. İlçe statüsünü 1987 yılında kazanmıştır. Ancak bölgedeki yerleşim tarihi çok eskilere, Malatya'nın ilk kurulduğu yer olan Arslantepe Höyüğü'ne (bugünkü Orduzu Mahallesi sınırlarında) kadar uzanır.
Roma İmparatorluğu döneminde (M.S. 1. yüzyıl civarında) Malatya şehir merkezi Arslantepe'den bugünkü Battalgazi'nin bulunduğu alana taşınmış ve Melitene adıyla büyük bir askeri üs ve sınır kenti olmuştur. 1836 yılına kadar Malatya'nın merkezi bu bölgeydi. Bu nedenle Malatya tarihinin büyük bir kısmı aslında Battalgazi'nin tarihidir.
Tarihi İpek ve Kral Yolları üzerinde bulunması nedeniyle birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış; Bizans, Selçuklu, Danişmentli ve Osmanlı gibi devletler arasında sürekli el değiştirmiştir.
Arslantepe Höyüğü UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan, Malatya'nın ilk yerleşim yeri ve 7 bin yıllık geçmişe sahip önemli bir arkeolojik merkezdir.
Battalgazi Ulu Camii Anadolu Selçuklu mimarisinin en önemli eserlerinden biridir. 1224 yılında Alaeddin Keykubat döneminde yapılmış, özellikle İran'daki Büyük Selçuklu camilerinden esintiler taşır.
Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı Osmanlı döneminde, 1637 yılında IV. Murat'ın silahtarı tarafından yaptırılan, İpek Yolu üzerinde stratejik ve mimari açıdan değerli büyük bir yapıdır.
Eski Malatya Şehir Surları ve Kalesi Roma İmparatoru Titus döneminde yapımına başlanan ve Justinianus döneminde son şeklini alan, bir zamanlar Melitene şehrini koruyan sur kalıntılarıdır.
Zeynel Abidin Türbesi On İki İmamlardan biri olan Zeynel Abidin'in soyundan geldiğine inanılan zatın türbesidir. Karakaya Baraj Gölü nedeniyle sular altında kalmaması için bugünkü yerine taşınmıştır.
Malatya'nın en verimli tarım toprakları bu bölgede bulunur. Halkın önemli bir kısmı tarım ve özellikle kayısı yetiştiriciliği ile uğraşır.
Günümüzde İnönü Üniversitesi, Turgut Özal Üniversitesi ve 2. Ordu Komutanlığı gibi önemli kurumlar bu ilçe sınırları içerisindedir.
Battalgazi, hem kadim tarihi hem de modern yaşamın önemli kurumlarını barındıran, Malatya için büyük bir öneme sahiptir.