Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023 depremlerinde ağır hasar gören Malatya’da 130 bin bağımsız bölüm yıkıldı. Üç büyük fay hattının ortasında yer alan kent, 2020 Elazığ depreminde aldığı hasar sonrası yeterli dönüşümü sağlayamadı. 6 Şubat 2023 depremleri ise kentte büyük yıkıma neden oldu.
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Osmaniye Şubesi Başkanı N. Kübra Velipaşaoğlu, "Deprem değil, ihmal öldürür" diyerek hem Malatya hem de Türkiye genelinde kentsel dönüşüm ve yapı denetim reformunun hayata geçirilmesi gerektiğine dikkati çekti.
“6 Şubat depremi bize bir kez daha hatırlattı; deprem değil, bina öldürür”
Velipaşaoğlu, Yenises Dergisi’ne yaptığı açıklamada Türkiye’nin artık deprem gerçeğini kabullenmesi gerektiğini vurguladı ve şunları söyledi:
“1939 Erzincan, 1999 Marmara, 2011 Van, 2020 Elazığ ve İzmir, 2023 Kahramanmaraş depremleri... Peki biz bu depremlerden ders aldık mı? 1999’dan ders çıkarmadığımızı maalesef yaşanan son depremlerle gördük. Depremi önleyemeyiz ama depremin yıkıcı etkisini azaltabilir, can kayıplarını minimum seviyeye indirebiliriz. Dünya tarihinin en büyük afetlerinden biri olan 6 Şubat depremi bize bir kez daha hatırlattı; deprem değil, bina öldürür."
“Binaların periyodik kontrolleri yasal zorunluluk olmalı”
Velipaşaoğlu, inşaat mühendislerinin iyi bir üniversite eğitimiyle yetiştirilmesi ve diğer disiplinlerle iş birliği yapabilecek donanıma sahip olması gerektiğini belirtti ve
“Şantiye şefi zorunluluğu getirilmeli, mühendisler birden fazla projede görevlendirilmemeli. Denetim mekanizmaları bağımsız ve etkin hale getirilmeli. Binaların periyodik kontrolleri yasal zorunluluk olmalı”
uyarılarında bulundu.
Kübra Velipaşaoğlu, afet yönetimindeki eksikliklere de dikkat çekerek
“Depremden sonra ‘zor’ kelimesi az kalır mesleğimizin tarifi için. Ne kadar önemli bir iş yaptığımızı maalesef ancak büyük felaketlerden sonra hatırlıyoruz. Artık uyanmalı, bir deprem ülkesi olduğumuzu kabullenmeli ve toplumsal bilinçle hareket etmeliyiz”
dedi.
Velipaşaoğlu’nun açıklamaları sonrası Malatya’daki yapı stokları bir kez daha gündeme geldi. Zira İnönü Üniversitesi Öğretim Üyesi Vehbi Aluçlu, 2020 Elazığ depremleri sonrası Malatya’yla ilgili uyarılarda bulunmuş, 6 Şubat 2023 depremlerinde yapılan uyarıların ne kadar önemli olduğu ortaya çıkmıştı.
Aluçlu, “2000 öncesi yapılan binaların yüzde 65’i ağır hasar alacak” demişti
Aluçlu’nun 6 Şubat depremleri öncesi kentteki yapı stoklarıyla ilgili
“Yapı skoru ile ilgili çok sıkıntımız var. 2000 öncesi yapılan binaların yüzde 65’i olası depremde ya yıkılacak ya ağır hasar alacak. Kaç bina var, kaç tanesi betonarme, kaçı yığma bina, kaç tanesi kerpiçten yapılmış bunlar tespit edilmeli. Malatya’nın yapı stokunun envanteri çıkarılsın, bu Türkiye’de ilk olur. Envanter çalışmasında binalar tespit edilecek. Kaç bina var, kaç katlı ve kaç yaşında. Bu tespitten sonra kullanılan yapı malzemesi çıkarılacak. Bunları çıkarmak zor değil, esas iş sonrasında başlayacak. Çok kısa sürede çıkarılır. Yapı stoku çıkarıldıktan sonra binaların depreme dayanıklı olup olmadıklarına dair raporlar çıkarılacak. Sağlam olmayanlardan başlayıp, yıkılmaya başlanacak. Bu yapılırsa Türkiye’de bir ilk olur”
açıklamaları göz ardı edildi.
