Cumhuriyetin ilanından sonraki 1930’lu yıllardan itibaren Vasfi Mahir Kocatürk, Nihal Atsız, Orhan Şaik Gökyay, Arif Nihat Asya, Melahat Sezener, Azeri şairi Elmas Yıldırım gibi edebiyat dünyasında tanınmış isimler, görevleri dolayısıyla ilimizde bulunmuşlar ve ilimizi konu alan şiirler yazmışlardır. Necip Fazıl ve Kemal Tahir gibi ünlüler ise mahkum olarak Malatya’da bulunmuştur. Nazım Hikmet,1950’den önce, Kemal Tahir’e yazdığı bir mektupta şöyle diyor:
“Malatya” diyorum
Senin çatık kaşlarından başka bir şey
gelmiyor aklıma … 20
1950’den önce başlayan Çadır, Kervan ve Yeni Adım gibi dergiler çevresinde başlayan şiir faaliyetleri bu türde daha sonra önemli eserler verecek bir kuşağın yetişmesini sağlamıştır. Gökhan Evliyaoğlu, Mehmet Ergönül, Şemsi Belli, Ömer Erdoğan, Orhan Türkdoğan, A. Öztemiz Hacıtahiroğlu, Mustafa Kuşçuoğlu, Sabri Kelemeroğlu, İbrahim Minnetoğlu, Fethi Gemuhluoğlu, Ramazan Gökalp Arkın, M. Said Çekmegil… gibi isimler bu dönemde yetişmiştir.
Orhan Türkdoğan, sonraki yıllarda şairlikten ziyade sosyolojik konularda araştırmalar yapan bilim adamı kimliğiyle tanınmıştır. Gökhan Evliyaoğlu, Toplu şiirlerini Filozofça (1996) adıyla; Hakkında bizim hazırlattığımız bir lisans tezi bulunan Sabri Kelemeroğlu, Doğu Kınası (1959) adıyla kitaplaştırmıştır. Ayrıca Battal Gazi Destanı (2001) adlı eseri bulunmaktadır. Hakkında bizim hazırlattığımız bir lisans tezi bulunan Mehmet Ergönül, şiirlerini, Beklediğim Kuşlar 1960) ve Seher Yeli (1996) adıyla ;(21) Ramazan Gökalp Arkın, Yüz Görümlülüğü (1941, yeni basım:1986) adıyla kitaplaştırmıştır.
“Bilge Terzi” ve “Büyük Doğu’nun Son Kalesi” olarak nitelenen M. Said Çekmegil (1921-2004), şiirlerini, Gizli Bir Ses Dedi ki (1947), Ruhta İnkılap (1948),Biz Bize (1949),Bir Nur Doğacak (1952),Müstesna (1957) ve Limon Ağacı (1962) adıyla kitaplaştırmıştır. Artık mevcudu bulunmayan bu şiirlerin bir kitapta toplanarak yeniden yayımlanması temennimizdir. (22)
Şemsi Belli,1950’den önce başladığı şairlik yaşamını ömrü boyunca sürdürmüş, çeşitli türlerde kaleme aldığı 50’ye yakın kitaba imza atmıştır. Şairi geniş kitlelere tanıtan Anayaso şiiri, bütün yurtta tanınmış, başka şiirleriyle birlikte bestelenmiş ve tiyatroya uyarlanmıştır. Şemsi Belli’nin ilk kitabı Köy Akşamları (1945),büyük bir şairin müjdecisidir. Bahar Şarkısı (1949),Sivas’ta basılan ikinci eseridir.1960’tan sonra Başşehir Sokağı, Şeytan Diyor ki, Uykusuz Trenler, Boncuk Kutusu, Karpuz Dilimi, Gelin Telleri, Öpme Beni Bu Akşam, Satırbaşı, Anayasso, Otopsi, Ağa Kapısı, Kim İçti Bu Sigaraları, Yiyin Pezevenkler Yiyin, Cudi adlı şiir kitapları yayımlanmıştır.
20. Kemal Tahir, Kemal Tahir’e Hapishaneden Mektuplar, Bilgi Yay., Ank. 1968.
21. Ramazan Çiftlikçi, Anadolu’nun Sessiz Sesi: Mehmet Ergönül ve Seher Yeli, MAKSAD, S.1, 2002, s.11-12.
22. Çekmegil ve eserleri hakkında bakınız: Mengüşoğlu, Çekmegil’in Eseri Neyi Anlatır?, Sanih Kütüphanesi Yay., Malatya 1974;M.Önal Mengüşoğlu, Bilge Terzi M. Said Çekmegil, Beyan Yay.,İst. 2009;Şevket Başıbüyük, Büyük Doğu’nun Son Kalesi M. Said Çekmegil, Pınar Yay.,İst. 2009;Nida dergisi M. Said Çekmegil özel sayısı, Malatya 2009. M. Said Çekmegil, Malatya Büyükşehir Belediyesi Yay. Malatya 2016.