İkinci Dünya Savaşı’nın ardından gelen yıllarda Pir Sultan konusunda Abdülbaki Gölpınarlı ile Pertev Naili Boratav, ortak bir çalışma yaparlar. O yılların imkanıyla şairin yaşadığı coğrafyada Banaz’da araştırmalar yaparak Pir Sultan Abdal kitabını çıkarırlar. (DTCF Yay. 1943, Der Yay. 1993, Kapı Yay. 2013) Ali İzzet’le görüşüp Pir Sultan semahlarını, türkülerini, nefeslerini derleyerek güzel bir çalışma yapmışlardır. Kitaptaki 140 şiirin yarısı ilk defa yayımlanmıştır.
Ali İzzet, sonradan Pir Sultan’a ait olmayan kendisine ve başkalarına ait şiirleri de Pir Sultan’ındır diye verdiği için suçlanmıştır. Kitabın yeni baskıları yapıldı. Pertev Naili Boratav, Köroğlu ve Pir Sultan gibi muhalif kahramanlarla ilgili çalışmalarından dolayı DTCF’den uzaklaştırılıp Fransa’ya gittiği yıllarda konuyla yeniden ilgilenememiş. 1990’dan sonra Boratav tarafından kitabın güncellenmiş basımları yapılmıştır. İlhan Başgöz, bu konuda çalışmalara devam etmiştir. Abdülbaki Gölpınarlı da Pir Sultan’la ilgili kitap yayımlamayı sürdürmüştür.
Bu yıllarda Pir Sultan Abdal’ın Basılmamış Şiirleri (1945) üzerinde duran önemli bir bilim kadını da rahmetli Hasibe Çatbaş, sonraki soyadıyla Mazıoğlu’dur. Rahmetli hocamız, sonraki yıllarda tamamıyla Eski Türk Edebiyatına yöneldiği için konuyla ilgilenmemiştir. Vefatından sonra yayımlanan TDK tarafından yayımlanan toplu Makaleleri içerisinde Pir Sultan’dan söz ediyor mu? Araştırmak gerekir.
1953’te İstanbul Maarif Kitaphanesi’nin yayımladığı yazarı belirtilmeyen Pir Sultan Abdal kitabı da ucuz fiyatıyla çekici kitaplar arasında geliyor. 1966’da yeniden basılmıştır. İçinde 220’den fazla şiir bulunmaktadır. İlhan Başgöz, Ali Balım müstearı ile Emek Basım Yayın’dan Pir Sultan, Hayatı ve Şiirleri adlı kitabı çıkarmış, 1960’lı yıllarda halkımız bu kitapla Pir Sultan’ı daha yakından tanımaya başlamıştır.
Cengiz Tuncer, Akşam gazetesinde (12 Temmuz 1966) Pir Sultan Abdal’ın Hikayesi adlı bir yazı yayımlayarak Pir Sultan’ın köyü Banaz’ı ziyaretini anlatmaktadır.
Hüseyin Buluz, 1969’da TRT Ankara Radyosunda yayımlanan Başkent Ankara programında Pir Sultan Abdal’ı gündeme getirmiş (21 Eylül-5 Ekim) daha sonra da köyüne giderek araştırmalar yapmıştır. Cahit Öztelli ve İbrahim Aslanoğlu’nu bu konuya yöneltmiş ve elinde bulunan belgeleri de Cahit Öztelli’ye vermiştir. Aynı yıllarda M. Hilmi Gür, Ekim 1970’te Türk Folklor Araştırmaları dergisinde yayımladığı bir makalede Pir Sultan Abdal’ın Mezarı konusunu gündeme getirmiştir.
Cahit Öztelli’nin 1971’de yayımlanan Pir Sultan Abdal, Bütün Şiirleri adlı kitabın Pir Sultan araştırmalarında çok önemli bir yeri vardır. İçinde Pir Sultan’la ilgili 330 metin bulunan bu kaynak, Vahit Lütfü Salcı’nın araştırma ve derlemelerindeki metinleri, yedi kümede sınıflandırmalı olarak veriyor. Ortak dizinden de aradığınız şiiri kolayca buluyorsunuz. Şiirler:
1-Ali ve 12 İmama Bağlılık,
2-Şahlara Selam
3-Mürşitlere Bağlılık
4-Büyük Propogandacı
5- Ülkü Yolunda Bunalım
6-Sevda Şiirleri
7-Genel konular olmak üzere yedi kümede sınıflandırılmıştır. Aradığınızı kolayca bulduran şiir ve yer dizinleri eklenmiş. Şiirlerin yarısı ilk defa yayımlanmaktadır. Eserin sonraki basımlarına yeni şiirler de eklenerek şiir sayısı 400’e ulaştı. Son derlemelerdeki şiir sayısı ise 500’ü bulmuştur. Kitapta Notalar-Besteler bölümünden sonra sözlük, bibliyografya ve şiirlerin alfabetik dizini verilmiştir. Öztelli, daha sonra Pir Sultan’ın Dostları (1984) adıyla kendi çıraklarının Kul Himmet, Kul Hüseyin gibi Pir Sultan muhiplerinin şiirlerini de topluca yayımlamıştır.