14 Mayıs Dünya Çiftçiler Günü, bu yıl Türkiye'deki tarım sektörü için buruk bir anlam taşıyor. Şubat, mart ve nisan aylarında Türkiye'nin 34 ilinde etkili olan yoğun don olayları, özellikle elma, armut, kayısı, kiraz ve erik gibi 15'ten fazla meyve türünde büyük hasara yol açtı. Çiftçiler, bu yılın yaz aylarında meyve fiyatlarının yüzde 50 ila yüzde 100 oranında artacağı beklentisini taşıyor.
Sektör Alarm Veriyor: Meyve Yok Denecek Kadar Az
Tarımın en güçlü merkezlerinden olan Çukurova, Ege ve Karadeniz bölgeleri, son 30 yılın en ağır don felaketiyle karşı karşıya kaldı. Antalya Toptancı Hali Komisyoncuları Derneği Başkanı Nevzat Akça, örtü altı seracılıkta ve yaylalarda meyve kalmadığını belirtti. Akça,
“Bu yaz Türkiye ucuz meyve yiyemeyecek”
diyerek, bazı meyve türlerinde yüzde 100’e varan kayıplar yaşandığını ifade etti.
Ayrıca, domates gibi temel ürünlerin fiyatlarının İstanbul'da 50 TL'yi bulabileceğini dile getirdi.
İhracat Riski Büyüyor: 1 Milyar Dolara Varan Düşüş
Türkiye, kiraz, fındık, incir ve kayısı üretiminde dünyada lider bir konumda. Ancak bu yıl yaşanan don afeti, sadece iç pazarı değil, aynı zamanda ihracat için de ciddi bir tehdit oluşturuyor. Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Ferhat Gürüz, sert çekirdekli meyveler ve narenciye ürünlerinde kayıpların büyük olduğunu belirterek, iç talebi karşılamakta zorluk yaşanabileceğini ve ihracat gelirlerinde 1 milyar dolara varan bir düşüş yaşanabileceğini ifade etti.
Fındık da Darbe Aldı: Fiyatlar Tırmandı
Don felaketi, Türkiye'nin en önemli tarımsal ihracat kalemlerinden olan fındığı da etkiledi. Sakarya'da, don öncesi kilogram başına 120 TL olan fındık, kısa sürede 185 TL’ye yükseldi. Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı Şemsi Bayraktar, yüksek rakımlı bölgelerde zararın yüzde 100’e yakın olduğunu açıkladı. Bu durum, fındık üreticilerini de zor durumda bırakıyor.
Çiftçi Sayısı Düşüyor, Gençler Tarımdan Kaçıyor
Tarımdaki maliyet artışları, iklim krizi ve sosyal güvenlik eksiklikleri, çiftçiliği sürdürülemez hale getiriyor. 2021 yılında 1 milyon olan kayıtlı çiftçi sayısı, 2024 yılı itibarıyla 411 bine düştü. Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı Şemsi Bayraktar, gençlerin sadece yüzde 5'inin tarım sektöründe kaldığını belirterek, sosyal güvenlik primlerinin devlet tarafından karşılanması gibi teşviklerin bir an önce gündeme alınması gerektiğini ifade etti.
Uzmanlardan Uyarı: Yanlış Politikalar Afetin Büyümesinde Etkili
Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Hasan Murat Kapıkıran, yaşanan hasarın büyüklüğünde iklim krizine uygun tarım politikalarının eksikliğinin büyük rol oynadığını söyledi. Kapıkıran,
“İklim değişikliği koşullarına uygun yeni ürün desenlerinin ve bölgesel destekleme modellerinin hızla devreye alınması gerekiyor”
diyerek, tarım sektöründe sürdürülebilirliği sağlamak için daha etkin adımlar atılması gerektiğine dikkat çekti.
