6 Şubat depremlerinden sonra artan endişelerle birlikte, uzmanlar bireylerin evlerinin dayanıklılığını sorgulamasının hayati önem taşıdığını vurguluyor. Peki, bir yapının depreme dayanıklı olup olmadığını anlamanın yolları nelerdir?
1. Yapım Yılı ve İnşaat Yönetmeliği Uyumuna Bakılmalı
İlk olarak, binanın yapım yılı büyük önem taşıyor. 1999 Marmara Depremi sonrası değişen deprem yönetmeliği ile inşa edilen binalar, daha sıkı kurallara tabidir. Özellikle 2007 ve 2018’de güncellenen yönetmeliklere uygun şekilde inşa edilen yapılar daha güvenli kabul ediliyor.
Yapım yılı 2000 öncesi olan binalar mutlaka teknik analizden geçirilmelidir.
2. Zemin Etüdü ve Temel Sistemi İncelenmeli
Bina hangi zemine oturuyor? Zemin sıvılaşma riski taşıyor mu? Yapı temeli sağlam mı? Bunlar oldukça kritik sorulardır. Sağlıklı bir bina, uygun zemin üzerine, mühendislik hesaplarına uygun şekilde oturtulmuş olmalıdır.
Zemin etüdü raporu binanızın bulunduğu alanın riskini ortaya koyar.
3. Taşıyıcı Sistem: Kolon, Kiriş ve Perdeler
Binanızda gözle görülür çatlaklar varsa, özellikle kolon ve kiriş birleşim noktalarında dökülmeler varsa bu bir tehlike sinyalidir. Taşıyıcı sistemin projeye uygun olup olmadığı ancak uzman bir inşaat mühendisinin yapacağı teknik analizle anlaşılır.
Kolon kesitleri küçültülmüş, sonradan müdahale edilmiş yapılar risk altındadır.
4. Beton Kalitesi ve Donatı Yerleşimi
Beton kalitesi (C25 ve üzeri önerilir) ve donatı demirlerinin paslanmamış olması yapının dayanıklılığı açısından hayati öneme sahiptir. Yapılan karot testi ve röntgen benzeri demir tespiti çalışmalarıyla beton ve donatı durumu ortaya konur.
Karot alma işlemi profesyonel ekipler tarafından yapılmalıdır.
5. Binanızda Daha Önce Güçlendirme Yapıldı mı?
Yapısal güçlendirme yapılan binalarda dayanıklılık artabilir. Ancak gelişi güzel ve mühendislikten uzak yapılan tadilatlar (örneğin kolon kesme) tam tersine riski artırır.
Güçlendirme projesinin onaylı olup olmadığı mutlaka kontrol edilmelidir.
6. Binanız İçin Deprem Risk Raporu Alabilirsiniz
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından lisanslı kuruluşlar aracılığıyla "Deprem Risk Raporu" alabilirsiniz. Bu rapor binanızın depreme dayanıklılığıyla ilgili bilimsel veriler sunar.
Deprem riski taşıyan binalar için kentsel dönüşüm süreçleri desteklenmektedir.