Malatya İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi Karaciğer Nakil Enstitüsü, bir ilke imza atarak, dünyada marka oldu. Daha önce üçlü ve dörtlü çapraz karaciğer nakilleriyle tıp literatürüne giren enstitü, beşli çapraz karaciğer naklini de başarıyla gerçekleştirdi. Yöntem, organ nakli bekleyen milyonlarca hastaya da umut oldu.
Malatya'da 20 yıl önce kurulan enstitü, Türkiye'nin yüz akı oldu. Şimdiye kadar 3 bin 600 kişiye karaciğer nakli yapılarak, hayat verildi. Üçlü çapraz nakliyle birlikte dünyaya ismini yazdıran enstitülerden biri oldu. Prof. Dr. Sezai Yılmaz liderliğinde Üçlü çapraz karaciğer naklini başarıyla gerçekleştiren enstitü, dörtlü ve beşli çapraz nakillerle ismini dünyada ilklere imza attı.
Banu Bedestenci Sönmez Karaciğer Çapraz Nakil Sistemi, karaciğer bekleyen hastalara büyük umut oldu. Sistemin uygulandığı Malatya İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakil Enstitüsü, dünyada yeni bir çığır açtı.
Canlıdan Karaciğer Nakli
Türkiye'de karaciğer nakillerinin yüzde 80'inden fazlası canlı vericilerle yapılıyor. Bu nakiller, canlı vericilerden alıcıya, gönüllü vericinin karaciğerinin bir kısmının nakledilmesi yoluyla gerçekleşiyor. Ancak çoğu zaman nakil öncesi yapılan testler hasta ile vericisinin tıbben uyumsuz olduklarını gösteriyor.
Uyumsuzluk Umutsuzluk Değildir
Hasta ve vericisi arasındaki tıbbi uyumsuzluk sebepleri arasında kan grubu uyumsuzluğu, hastaya verilecek karaciğer parçasının hacim olarak küçük kalması, vericide kalacak karaciğerin hayati zorunluluk için gerektiğinden küçük hacimde olması ve damarsal yapıların uyumsuzluğu ön plana çıkıyor.
Kendi hastası ile tıbben uyumsuz olan bir verici çoğu zaman diğer bir hasta ile uyumlu olabilmektedir. Ayni şekilde, bir hasta kendi vericisi ile uyumsuz olduğu halde diğer bir hastanın vericisi ile uyumlu olabilir. Bu durumdaki hastalara, vericilerini takas etmeleri durumunda tıbben uyumlu verici bulunabilmektedir. İki veya daha fazla hastanın vericilerini takas ederek her birine tıbben uyumlu nakil temin edildiği yöntem çapraz karaciğer nakli olarak bilinmektedir.
Malatya, Çoklu Çapraz Naklin Küresel Öncüsü
Malatya İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakil Enstitüsü’nde eş zamanlı olarak altı karaciğer nakli yapabilecek personel ve teknik donanım bulunuyor. Bu demektir ki, gerektiği zaman enstitüde 6’lı çapraz nakile kadar çoklu çapraz nakil yapılabilir. Eş zamanlı nakillerde verici ve hasta eşleşmeleri, Haziran 2022de uygulamaya geçen “Banu Bedestenci Sönmez Karaciğer Çapraz Nakil Sistemi” ile yapılıyor. Bu sistem, mümkün olan en küçük çapraz nakilleri kullanarak, en fazla hastaya en uygun nakilleri sağlama prensibi üzerine kuruldu. Bu prensip eşliğinde Malatya İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakil Enstitüsü, 7 Temmuz 2022 tarihinde dünyanın ilk 4’lü karaciğer çapraz naklini, 4 Ekim 2023 tarihinde ise dünyanın ilk 5’li karaciğer çapraz naklini gerçekleştirdi.
Daha Uygun Nakil Bulunabilir
Bir hastanın kendi vericisi ile tıbben uyumlu olduğu halde çapraz karaciğer nakli ile kendisi için daha uygun bir vericiden nakil alabilmesi de mümkün olabilmektedir. Bu sebeple, Enstitümüzde hastalar ve vericileri çapraz karaciğer nakil sistemine uyumlu dahi olsalar katılabilmektedirler.
Banu Bedestenci Karaciğer Çapraz Nakil Sisteminin temel prensibi her hastaya en az kendi vericisi kadar uygun bir vericiden nakil temin edilecek şekilde en fazla hastaya uyumlu nakil temin edilmesidir.
Karaciğer Nakil Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Sezai Yılmaz, Boston College Ekonomi Profesörleri Prof. Tayfun Sönmez ve Prof. Utku Ünver sistemin en büyük mimarları.
