Hekimhan ilçesindeki 805 yıllık Selçuklu eseri Taşhan’da bulunan tarihi kitabesi Arapça, Süryanice ve Ermenice olmak üzere 3 ayrı dilde ifade ediliyor.
“Barış içinde birlikte yaşama belgesi” olarak ifade edilen kitabe, Anadolu’nun barış içinde yaşama kültürünü günümüze yansıtıyor.
Arapça, Süryanice ve Ermenice yazılmış olan kitabenin barış içinde birlikte yaşamanın gösterilmesi açısında önemli bir belge olan kitabe, Hekimhan ilçesindeki Taşhan’da bulunuyor.
Arapça, Süryanice ve Ermenice ifadeler, Taşhan’ın yapımı ile ilgili bilgileri günümüze aktarıyor. Halen orijinali Taşhan’ın girişinde bulunan kitabede Arapça ifade de Taşhan’ın 1218’de, Ermenice ifade de Taşhan’ın Ermeni takvimine göre 1198’de, Süryanice ifade de ise 1651’deTaşhan’ın bazı bölümlerinin tamamlandığı belirtiliyor.
805 yıllık kitabe, aynı zamanda asırlardır Selçuklunun izlerini en güzel şekilde yansıtıyor. Hekimhan’da Selçuklu döneminden kalma 805 yıllık tarihi Taşhan’da yer alan kitabe Malatya’daki hoşgörüyü temsil ediyor. Türk-İslam tarihinde başka bir benzeri bulunmayan kitabe, Selçuklu Sultanının emriyle içinde hekimlik hizmetinin de verildiği bir hanın inşa edilmesiyle yapıldı. 13’üncü yüzyılda bölge Selçukluların hakimiyetindeyken devrin ünlü doktorlarından Ebu-l Hasan El Hekim tarafından ilçe merkezinde ‘Taşhan’ olarak bilinen han yaptırılmıştır. 'Han-ı Hekim' olarak anılan bu han daha sonrasında kurulacak ilçeye 'Hekimhan' olarak ad olmuştur.
Taşhan’ın yapımının tamamlanmasının ardından inşatta çalışan üç farklı inancın mensubu ustanın, tek parça bir taş bloğunun üzerine kendi dillerinde ve kendi inançları doğrultusunda Selçuklu sultanını methiyelerini ve dualarını kazdığı kitabede ayrıca yapı ile ilgili bilgiler de yer alıyor.
Dünya’da 2 dilde yazılmış kitabe çok sayıda bulunurken, 3 dilde yazılan kitabe çok ender günümüze kadar gelmiştir. Arapça, Süryanice ve Ermenice yazılan kitabenin bir örneği de Hekimhan’daki Taşhan’da bulunuyor.
Malatya Vesikası olarak yerini alan kitabenin üzerindeki Arapça yazıların Türkçe tercümesi şöyle:
“Şu günlerde bu büyük devlet, büyük merhamet sahibi, muzaffer, kalabalık orduların en büyük Mâliki, sultanların saltanatına gidiş yollarının sahibi Âlim Surur’a aittir. O aziz, vali, dünya ve dinin şerefi ve İslam diniyle Müslümanların kurtarıcısıdır. Krallarla büyük Selçuklu Sultanlarının tacı Musa’nın oğlu Nikal’in oğlu, Kılıçarslan’ın Oğlu, Keyhüsrev’in oğlu Allah’ın Aziz Edesi Ebu’l-Fetih Berkaver Buhayır İmaretinin sahibidir. O, ayıplarından kurtulsun diye Allah Teâlâ’nın Rahmetine muhtaç İlhan El-Mübarek Ebu’l-Hasan’ın oğludur. Karalar beşikler olarak devam ettiği müddetçe denizlerin sahip olduklarının emiridir.”
Kitabede Süryanice yazının tercümesi ise şöyle:
“Bu han, 1651 yılının Ekim ayında, Malatyalı Tabip ve Arhıdyakon Abuselam eliyle tamamlanmıştır. Abuselam, Tabih ve Arhıdyakon Abdulhasan’ın oğludur. Mübarek olan oğlu Abulhasan’ın korunması için inşa etmiştir. Ölülerin keffareti adına, bunları okuyan onlar için namaz kılsın."
Kitabenin üzerinde Ermenice yazıda ise şu ifadeler yer alıyor:
“Krisdos adına takdis edilen evlat anısı için ve onun istirahate girmesi için Ermeni Takvimine göre 1198 yılının üçüncü ebedi evi inşa edildi. Yerin ve göğün Tanrısı, başhekim Buselem’in büyük oğlu Melden’li Süryani Hekim Bulhan’a yardımcı olsun."
