ÖYKÜ: Tükenmez Kalem (Mizah,1974), Aşk Dersleri (Mizah, tarihsiz).
GEZİ: Yavru Vatandan Notlar (1959), Cumhuriyetin Eşiğinden Kıbrıs (1960).
ARAŞTIRMA: Ağabeyim Mustafa Kemal (1959), Çocukluğundan Liderliğine Kadar Bülent Ecevit (1975), Bilinmeyen Yönleriyle Rauf Denktaş (Basımı yapılmamıştır), Atatürk’ün Aşk Hayatı (1988), Babıâli Babıâdi / Türkiye’de Basın Rezaletleri (1988), Fikriye (1995).
ANI: Büyük Paydos (1963).
OYUN: Anayasso (1970), Zeydo Ağa (Tarihsiz).
Şemsi Belli’nin en çok beğenilen şiirlerinden biri aşağıda okuyacağımız eseridir:
Yün Eğiren Türkmen kızı
Yün eğiren Türkmen kızı!
Yünün olam, eğir beni, bük beni…
Tane tane tohum olam avcunda,
Gönlündeki tarlalara ek beni…
Yün eğiren Türkmen kızı!
Alnı beyaz al kısrağı gördün mü?
Tarlalarda kişner atın olayım,
Dizginimden tutuver de çek beni.
Yün eğiren Türkmen kızı!
“Bölük bölük saçlarının örgüsü.
“Sana bu güzellik Allah vergisi”
Çiçek olam saçlarına tak beni.
Yün eğiren Türkmen kızı!
Çöz başından gök mavisi yazmanı,
Dal yeşili, nar pembesi nakıştan
Mendil olam kuşağına sok beni.
5
Yün eğiren Türkmen kızı!
Parmakların yoğurt kokar, süt kokar.
Sütün olam –ellerinle sağılmış-
Bakraç bakraç kazanlara dök beni.
Yün eğiren Türkmen kızı!
Ayışığı mor dağları yalamış…
Niye senin kapkaranlık penceren?
Çıra olam, gözlerinle yak beni…
Bizim Şemsi Belli üzerinde yaptığımız çalışmalar, şair hayattayken 1990’lı yıllarda başlıyor. O yıllarda kadim dostlarım Mehmet Yardımcı ve Tahir Kutsi Makal’ın çabalarıyla düzenlenen Battal Gazi ve Malatya Çevresi Halk Kültürü Sempozyumlarına bildiriyle katılmıştır. Bu sempozyumlarda sunduğu bildirilerden birinde Göz Ucuyla Bir Dağ Köyü Yenisu (III. Battalgazi ve Malatya Çevresi Halk Kültürü Sempozyumu, 1993) adıyla sonradan küçük bir kitapçık olarak basılan bu çalışmada kendi köyünü tanıtmıştır.
Belli kitaplarının dışında bir basın yayın emekçisidir. Son yıllarında çıkardığı Şiir dergisinin tüm sayılarını okudum ve şairi izledim. Yaşamım boyunca yayımladığı kitaplarının ve yazılarının tümünü, yani külliyatını topladım. Neler neler var? Akbaba ve Papağan gibi mizah dergilerinden tutun yurdumuzun en ücra köşelerinde yayımlanan yerel süreli yayınlara kadar geniş bir basın yayın dünyasına yazı ve şiirleriyle seslenmiştir. Yayın dünyasına şiirle giren Belli, ilk şiir kitabı Köy Akşamları (1945)’nı Malatya’da, Bahar Şarkısı (1949)’nı ise Sivas’ta yayımlamıştır. Yine Malatya’da1946’da yayımlanan Kervan (1945) adlı antolojide çıkan şiirleriyle tanınmıştır. Aşağıya şairin çok beğendiğim bir şiirini alıyorum:
Aramayın Beni Başka Yerlerde
Aramayın beni başka yerlerde,
Küllenmiş mangalda yatan kor benim,
Pırlantadan taşan renk benim değil,
Heybedeki yeşil benim, mor benim.
Akşam ateşiyim çadır önünde,
Bir kuru sırımım çarık gönünde,
Doğu kızlarının saç püskülünde,
Boncuk benim, ışık benim, nur benim.
Benim değirmenin önündeki yük,
Benim şu kıraçlar, şu koca höyük,
Zerreden ufağım, dağlardan büyük,
Acı soğandaki ince zar benim.
Fukara çobanın işliğindeyim,
Çocukların bayram harçlığındayım,
Gelinlik kızların başlığındayım,
Rüzgâr benim, yağmur benim, kar benim.
Arpa ekmeğiyim esmer ve katı,
Kahve koydukları bir eski kutu,
Ben çakırdikeni, ben ayrık otu,
Kurda kuşa, dağa taşa yar benim.
Ne yapsanız, ne etseniz nâfile,
Sinmişim kavala, mızraba, tele,
Emrah'ta coşkuyum, Yunus'ta çile,
Müşkül benim, çetin benim, zor benim.
Ben postta çökelek, pekmezde şıra,
Ben gazı tükenmiş isli bir çıra,
Bahçeye, bostana, taşa, bayıra,
Yorgun alınlardan düşen ter benim.
Aramayın beni başka yerlerde,
Haritada görünmeyen yer benim.
Pırlantadan taşan renk benim değil,
Kilimdeki sarı benim, mor benim...
Yazımızı şairin serbest şiir tarzında yazdığı bir şiiriyle bitiriyoruz. Aramızdan ayrılışının 25. , Doğumunun ise, 95. Yılında şaire yakınlarına ve sevenlerine Allah’tan rahmet diliyoruz.
Unuttum
Seni sevdiğim zaman
Sevda gönlümde hevenk hevenkti
Güzel bir kadındın ama
Gözlerin ne renkti
Unuttum...
Başımı göğsüne dayadığım an
Saçların ne kokardı?
Ve ilk karşılaştığımız akşam
Üstünde hangi elbisen vardı?
Unuttum...
Hiçbir şeyini unutmayacağımı sanırdım
Aşk ne tatlı...ne yalan şeymiş
İsmin neydi?
Unuttum...
Hakkında Yazılanlar: Muzaffer Utkan / Bugünkü Türk Yazarları (1960), Yusuf Ziya Ortaç / Bizim Yokuş (1966), Cem Yalçınkaya / Yankılarıyla Birlikte Günün Şiiri ve Şairi Şemsi Belli (1968), Yurt Ansiklopedisi (c. VIII, 1982-1983), Ferit Ragıp Tuncor / “Şemsi Belli” / Yeni Defne dergisi (Nisan 1984, s. 33),, A. Şentürk - M. Gülseren / Malatya’lı Şairler Antolojisi (1990), İlhan Geçer / Cumhuriyet Dönemi Türk Şiiri (1990), Hüseyin Akar / Dersim’den Portreler (1999), Veysel Gültaş / Kadı Burhaneddin’den Günümüze Hukukçu Şairler Antolojisi (2003), Hasan Kavruk- Metin Özer, Geçmişten Günümüze Malatya Şairleri (2006), Melih Yılmaz / Şemsi Belli - Hayatı, Sanatı ve Eserleri (2013), Süleyman Özerol / Bir Deli Rüzgar (2015).
