Karaciğer naklinde dünyanın zirvesinde olan İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakil Enstitüsü, çapraz karaciğer nakillerinde de adından söz ettiriyor. Dünyada ilk 4’lü, 5’li, 6’lı ve 7’li çapraz karaciğer nakillerinin yapıldığı enstitü, nakil bekleyen hastaların umudu oldu.
Malatya İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakil Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Sezai Yılmaz,
“Şimdi karaciğer nakilleri hayat kurtarıcı bir tedavi yöntemi. Özellikle son dönem karaciğer hastalıkları için elimizdeki en büyük tedavi şansı. Fakat Türkiye, uzak doğu Çin, Japonya, Tayvan gibi ülkelerde maalesef ölüden organ bağışı yetersiz olduğu için canlı vericili karaciğer nakli son derece ön planda. Bizim ülkemizde de yapılan karaciğer nakillerinin nereden bakarsanız yüzde 80’i canlı vericili, yüzde 20’si hatta daha azı ölüden karaciğer nakli şeklinde”
dedi.
“Malatya’da tabii karaciğer naklini biz çok yoğun yapan bir üniversite hastanesiyiz, bir enstitüyüz” diyen Yılmaz, şu bilgileri verdi:
“Şimdiye kadar 4 bin 100 karaciğer nakli yapıldı ve bunların yüzde 87’si canlı vericili karaciğer nakli. Bu karaciğer nakilleri tabii her yıl ivmelenerek yani daha fazla yapılarak gidiyor. Bu yılda nereden bakarsanız 200 kadar karaciğer nakli yaptık. Bu yıl içerisinde 300’ün üzerinde bir karaciğer nakliyle bitireceğiz gibi görünüyor. Ama canlı vericili karaciğer nakli dedik ama buradaki esas problem şu; bir hasta bir yakınını veya bir canlı donörü yakını olmayabilir arkadaşını getirdiği zaman bu donörlerin hastaya uyma olasılığı bir bölü 3. Yani 3 donörden 1 tanesi uyuyor, iki tanesi uymuyor. İşte bu problemlerin yani canlı donörlerin uyumsuzluk problemlerinin çözülmesi noktasında çapraz karaciğer nakilleri gündeme geliyor. Çapraz karaciğer nakilleri hakikaten uyumsuz canlı donör problemini çözmekte son derece yenilikçi bir yöntem. Çapraz karaciğer nakilleri, uyumsuz canlı donörleri takas etmek suretiyle hastalara karaciğer nakli yapılma şansı sunuyor ve bu sayede de bu yenilikçi yöntem sayesinde de insanlar karaciğer nakillerine ulaşabiliyor.”
Enstitü olarak 3 yılda tek başlarına 287 çapraz karaciğer nakli yaptıklarını kaydeden Yılmaz, şunları kaydetti:
“Tabii 2023 yılına kadar yapılan toplam çapraz karaciğer nakilleri dünyada 250 kadardı. 2023 yılından sonra biraz daha ivmelendi. Tabii bizim ülkemizde de çapraz karaciğer nakillerinin öyküsü biraz daha farklı. Biz 2019 yılında aynı anda 5 vericili karaciğer nakli yapmıştık. Aslında bu çapraz karaciğer nakli değildi, her hasta kendi donöründen karaciğer aldı. Ve nitekim 2021 yılının ekim ayında 2’li çapraz karaciğer nakli yaptık. 2022 yılında ilk olarak 4’lü çapraz karaciğer nakli yaptık. Bunu çok duyurmadık. 5’li karaciğer nakli sonrası biraz eleştiri almıştık. Daha sonra 4’lü çapraz karaciğer naklini dünyanın en saygı tıbbi dergilerinden birinde yayınladık. Bu yayınlanma sonrası basınla bunu 2023 yılının temmuz ayında paylaştık. Daha sonradan da çapraz karaciğer nakillerini enstitümüzde daha sık yapmaya başladık. Öyle bir noktaya geldik ki şimdi dünyada çapraz karaciğer nakillerinin tartışmasız global öncüsü Malatya. Dünyanın her yerinden artık uyumsuz canlı donörü olan hastalar Malatya’ya geliyorlar. Şimdiye kadar Hindistan bu konuda iddialı görünüyor. Hindistan 18 yılda ve 9 farklı merkezde 265 çapraz karaciğer nakli yapmış ama bizim merkezimiz neredeyse 3 yılda tek başına 287 çapraz karaciğer nakli yaptı. 3 yıl ve tek bir merkezde, Hindistan’da 9 merkezde. Hakikaten bizimle yarışacak bir konumda değiller. Ama orada da yapılıyor. Bizden sonraki yer ve şimdiye kadar 150 civarında çapraz karaciğer nakli yaptılar.”
“Şimdi dünyada çapraz karaciğer nakilleri 2’li, 3’lü, daha fazla olabilir fakat bu iki çapraz karaciğer nakilleriyle siz ancak yaptığınız karaciğer nakillerinin yüzde 2 kadar daha fazla insana karaciğer nakli şansını sunabilirsiniz” diyen Yılmaz,
“Çoklu çapraz karaciğer nakliyle daha fazla insana bu tedavi şansını sunabiliyorsunuz. Ve dünyada da 2’li çaprazlar yapılabiliyor. Dediğim gibi maalesef daha fazla hastaya tedavi şansını sunamıyoruz. 3’lü çapraz karaciğer nakilleri dünyada sadece 30 kere yapılmış, bu 30 tanesinin 1’i ABD, 1’i Pakistan, 3’ü Hindistan’da yapılmış, bizde yapılan 3’lü çapraz karaciğer nakli sayısı 25. Dünyada yapılan 30 3’lü çapraz karaciğer naklinin 25’i Malatya’da yapılmış. Ama onun üstündekiler 4’lü, 5’li, 6’lı, 7’li çapraz karaciğer nakilleri Türkiye ve dünyada sadece Malatya’da yapılıyor. 4’lü çapraz 12 kere yapılmış hepsi Malatya’da, 5’li çapraz 4 tane yapılmış hepsi Malatya’da, 6’lı çapraz 6 kere yapıldı hepsi Malatya’da, yine 7’li çapraz 2 kere yapıldı hepsi Malatya’da yapıldı. Tabii bu enstitümüzün gerek cerrahi ekibin gücünü hem fiziksel olanaklarını hem teçhizatını hem yoğun bakım şansını hem Turgut Özal Tıp Merkezi’nin kan merkezinin gücünü gösteren bir parametre. Dolayısıyla biz çapraz karaciğer naklinde daha fazla insana faydalı olmaya çalışıyoruz. Bu sayede bizim yaptığımız karaciğer nakillerinin yüzde 48’i çapraz karaciğer nakillerinden oluşuyor. Biz dünyadaki birkaç merkezden bir tanesiyiz. Burada dediğim gibi karaciğer nakillerini çok yapmak bir şey ifade ediyor ama önemli olan daha fazla hastaya daha iyi sonuçlarla bu tedavi şansını sunmak. Bizim yılda 300’ün üzerinde bir karaciğer naklimiz söz konusu. Türkiye ve Avrupa’da tartışmasız bir numara ama dünyada da ilk birkaç merkezden birisi diyebilirim”
ifadelerini kullandı.
Yılmaz, karaciğer nakli konusunda aynı zamanda yurt dışında gelen doktorlara eğitim verdiklerini de belirterek,
“Bu çapraz karaciğer nakilleri sayesinde Kuveyt, Suudi Arabistan, Orta Asta Türk Cumhuriyetlerinden, Kırım’dan hastalar geldi. Bunun giderek artacağını düşünüyorum ki öyle de oluyor. Bizim enstitümüze gerek ülke içerisindeki hastanelerden gerekse yurt dışındaki karaciğer nakline hazırlık yapan merkezlerden devamlı talep oluyor. Önümüzdeki ay Almanya’dan çok köklü bir üniversite hastanesi olan Heidelberg’den canlı vericili karaciğer nakli için bir arkadaşımız gelecek. Daha önceden 20’yi aşkın Almanya, İngiltere, Polonya gibi ülkelerden karaciğer nakli için gelenler oldu. Cezayir’den bir arkadaşımız en son çalıştı, Fas’tan gelen bir arkadaşımız oldu. Kırgızistan’dan yaklaşık 70 kişi 6 ay eğitim aldı. Kırgızistan tarihinde ilk canlı vericili karaciğer naklini yaptık”
dedi.
