Oyuncakçılığın Anadolu'da örgütlü bir iş kolu olarak İlk defa Osmanlı Devleti zamanında 17. yüzyılda Eyüp'te belirdiği söylenebilir. 17. Yüz yıldan başlayarak üç yüz yıl boyunca devam eden Eyüp oyuncakçılığı, bu zaman içerisinde ihtiyacı belirli ölçülerde karşılamıştır. Oyuncakçılar, o zamanın mimarbaşına bağlı olarak çalışmaktaydılar. İslami geleneğin devamı olarak insan sureti yapmak günah sayılmakla birlikte Eyüp oyuncaklarında az da olsa insan figürü kullanılmıştır. Eyüp oyuncakları 1950'lere değin herhangi bir değişim geçirmeden üretilmeye devam etmiştir. 8 Oyuncak olarak yapma bebekler, Türk topluluklarında aile yaşamı içerisinde çocukların büyüme süreçlerinde her zaman yerini almıştır ve işlevselliğini korumuştur. Kız çocuklarının eğlenme, hayal dünyasını geliştirme, gelecekte alacağı annelik rolüne hazırlama gibi birçok işlevi karşılayan oyuncak bebekler Türklerin Orta Asya’dan Anadolu’ya uzanan tarihinde her daim varlığını korumuştur. 9 2. Anadolu'da Bez Bebeğin Bugünkü Durumu Çocuğa, çocuk topluluğunun içine giremediği çağlarda arkadaşlık eden oyuncaklar, özellikle de bez bebekler kız çocuklarının elinde annelik rolleriyle evcilik oyunu içerisinde yer almıştır, Daha çok gelin şeklinde yapılan bez bebekler çocuklara gelin olma duygusunu verme amacı gütmüş, oyunlarında yer almıştır. Anadolu'da oyuncak gelinler umumiyetle çatal ağaçtan, mısır koçanlarından, bezden, nadiren de tebeşir kayasından yapılmıştır. 10 Anadolu geleneğinde, bez bebek sadece kadınların, evlerinde kız çocuklarını eğlendirmek için üretilirdi. Son yıllarda Kayseri Soğanlı bez bebekleri, Muğla ili Milas ilçesinde Çomakdağ Köyü bez bebekleri, Edirne bez bekleri, Adıyaman ilinde Besni bez bebekleri, Batman ili Ören bez bebekleri, Manisa bez bebekleri, Damal bez bebekleri, İzmir ve Tokat bez bebekleri olmak üzere birçok il kendi bez bebeklerini üretmeye başlamışlardır. Böylece hem yurt içinde hem de yurt dışında yeni pazar sahaları oluşturarak satış yapmaya başlamışlardır. 11 Görüldüğü gibi Türkiye'nin değişik İllerinde yapılan bez bebekler, kendi illerinin ya da beldelerinin isimleriyle anılmaktadır, İsmi farklı olarak sadece Adıyaman ilinde Besni bebek olarak anılmaktadır. Malatya'da ise yapılan bez bebeklere yörede yaşamış veya muhayyel, toplum tarafından kabul görmüş bir yaşlı kadının ismi verilerek tanıtımı yapılmaktadır. Malatya folklorik bez bebeklere isim olmuş bu kadının ismi Aşhan Bacı’dır, Azet Bacı’dır, Ayşe, Fatma, EşeFatma Bacı, Hatice Bacı gibi her yörede bu tip bacılar zaten yaşamaktadır. Bez bebekler, Türkiye'de ilk önce turistik bölgelerde yöre kadınlarının geçimlerine katkı sağlamak için üretilmiştir. Zamanla seri üretimleri yapılarak satışa sunulmuş, yapıldığı yörenin ekonomisine katkısı olmuş, yöre kadınlarına iş imkanı sağlamıştır. Malatya'da bez bebeklerin birçoğu ekonomik amaçla üretilmektedir. Malatya'da bez bebek yapımı Malatya Büyükşehir Belediyesinin yapmış olduğu, daha çok kenar mahallelerde bulunan Semt Konaklarında açılan kurslara gelen ev kadınlarıyla sağlanmaktadır. Bu bayanların çoğu kısa süre eğitimden geçmiş ev hanımlarından oluşmaktadır, 8 Dilek Akbulut, Günümüzde Geleneksel Oyuncaklar, Milli Folklor Dergisi, S. 84, 2009, s. 182. 9 N. Begiç, Türk Kültüründe Geleneksel Bez Bebekler. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 9 (18), . 2016, 217-228. 10 Bilgin, age. s. 41. 11 Bez bebek satan aşağıda adresini verdiğimiz sitelere internet ortamında ulaşmak mümkündür.
Trend Haberler

Malatya’da yeni kura çekim tarihi belli oldu

Malatya için tarih belli oldu: 24 Temmuz, 21 Ekim!

Harita Paylaşıldı: Malatyalılar 3 İlçeye Dikkat!

Malatya'da kayısı esnafı şaşkın: "Bu fiyatlara biz bile alışacağız!"

Malatya’ya müjde: sosyal konutla ev sahibi olma fırsatı!

Malatya’da küçükbaş fiyatları belli oldu!