Uzmanlara göre etli ekmek, kömbe, tavuk döner, midye, sütlü tatlı gibi sokakta sık tüketilen yiyeceklerde uygun olmayan saklama koşulları mikropların hızla çoğalmasına neden olabiliyor.
Bu yiyeceklerde görülebilecek bazı zararlı mikroplar şunlar:
• Stafilokok (eller yoluyla bulaşabilir, mide bulantısı yapar)
• Listeria (süt ve sütlü ürünlerde çoğabilir)
• Salmonella (tavuk ve yumurtalı ürünlerde görülür)
• E. coli (çabuk kirlenen gıdalarda ortaya çıkabilir)
• Bacillus (pirinçli ve unlu yiyeceklerde bulunabilir)
Uzmanlar, bu mikropların üretebileceği bazı zehirli maddelerin ısıya dayanıklı olduğunu, bu nedenle yiyeceği tekrar ısıtmanın bile tehlikeyi tamamen yok etmeyebileceğini söylüyor.
Kimyasal Maddeler de Risk: Ağır Metaller ve Temizlik Kalıntıları
Sokak lezzetlerinde mikrop dışında kimyasal risklerin de bulunduğu belirtiliyor. Bunların bazıları:
• Bakır, kurşun gibi ağır metaller: Eski veya uygun olmayan tencere, tavalardan yiyeceğe geçebiliyor.
• Deterjan kalıntıları: Yetersiz durulanan tezgâh ve kaplardan yiyeceğe bulaşabiliyor.
• Zirai ilaç kalıntıları (pestisit): Özellikle kayısı ve çiğ sebze içeren ürünlerde rastlanabiliyor.
Bu maddelerin uzun vadede karaciğer, sinir sistemi ve hormon düzenini olumsuz etkileyebileceği belirtiliyor.
Toksin Oluşumu: Asıl Tehlike Görünmeyen Kısım
Bazı yiyeceklerde mikropların ürettiği zehirli maddelerin, yiyeceğin kendisinden daha büyük bir tehlike oluşturduğu ifade ediliyor. Bu toksinler ısıya dayanıklı olduğu için yiyeceği tekrar ısıtmak bile güvenli hale getirmiyor.
Açık Tezgâhlarda Satılan Yiyeceklerde Dışarıdan Bulaşma Riski Yüksek
Malatya merkezde yoğun trafik, egzoz gazı, toz ve insan trafiği nedeniyle açıkta satılan yiyecekler dış etkenlere karşı savunmasız kalıyor. Üzeri kapatılmadan satılan tatlılar, ekmekler ve atıştırmalıklar bu nedenle daha riskli görülüyor.
Uzmanlardan Pratik Tavsiyeler
Sokak yemeği yerken şu noktalara dikkat edilmesi öneriliyor:
• Sıcak yiyecekler sıcak, soğuk yiyecekler soğuk tutulmuş olmalı.
• Uzun süre açıkta beklemiş yiyeceklerden uzak durulmalı.
• İçinde çiğ sebze olan ürünlerde sebzelerin temiz olup olmadığına bakılmalı.
• Satıcının el hijyeni, tezgâhın temizliği ve kullanılan ekipman kontrol edilmeli.
• Kokusu, tadı veya görüntüsü farklı gelen hiçbir yiyecek tüketilmemeli.
Son değerlendirmelerde sokak lezzetlerinin Malatya kültürünün önemli bir parçası olduğu ancak mikrop ve kimyasal risklerin unutulmaması gerektiği vurgulanıyor. Uzmanlar, “Bilinçli tüketici olmak hem keyfi hem de sağlığı korur” mesajı veriyor.
