1876'dan günümüze üretilen fotoğraf makinelerinin 44 kategoriye ayrıldığı müzede en yoğun ilgi 150 parçadan oluşan "casus makine"lere gösteriliyor. Casus fotoğraf makineleri bölümünde en dikkat çekici olan parça su matarası formundaki 1886 yılına ait ve aynı anda 6 poz çekebilen Alman-Amerikan yapımı olan makine. Bunun yanında 1904 ve 1912 yıllarında kullanılan cep saati formunda olan ve bayanların çantalarına yerleştirilen İngiliz yapımı casus makineler ile Soğuk Savaş Döneminde kullanılan ve 6 poz çekebilen kol saatindeki casus fotoğraf makineleri müzenin en değerli parçalarından.
Üç bantta çalışan radyonun içerisine yerleştirilmiş casus makine, topuk kamera, Çinlilerin yaptığı 90’lı yıllarda yaptığı kitap şeklindeki casus makineler, müzenin en değerli parçaları olarak ön plana çıkıyor. Günümüzde çalışır vaziyette olan bu makineler, 1. ve 2. Dünya savaşları ile soğuk savaş döneminde ajanlar, casuslar ve dedektifler tarafından kullanılmış.
Malatya’da Fotoğraf Makinesi Müzesi Sorumlusu İrfan Tunay, müzenin Malatya Büyükşehir Belediyesi’nce 2017 yılında Sanat Sokağı içerisinde açıldığını anımsatarak, müzede 5 bin 623 envanteriyle Türkiye’nin yanı sıra Asya ve Avrupa’nın en büyük müzesi olduğunu söyledi.
Müzenin 44 segmente oluştuğunu kaydeden Tunay, şu bilgileri paylaştı:
“Müzemiz iki özelliğe sahip; müzede tüm envanter aktif, diğer özelliği ise müzede aynı makineden bir ikincisini göremezsiniz. 5 bin 623 envanterin bulunduğu müzemizde, 2 bin 23’ü fotoğraf makinesi, 3 bin 600’ü ise yardımcı aparat olarak sergileniyor. 1800’lü yıllardan 2004 yılına kadar toplanmış olan fotoğraf makinelerinin hepsi çalışır durumda.”
Koleksiyonun 33 yılda toplandığını anımsatan Tunay, ahşap makinelerden teknik makinelere, casus makinelerden katlanabilir makinelere, özel amaçlı makinelerden körüklü makinelere kadar farklı segmentlerde makinelerin müzenin oldukça zengin bir içeriğe sahip olduğunu ve binlerce ziyaretçinin geldiğini belirtti.
Müzede en çok ilgiyi casus makinelerin dikkatleri çektiğini anlatan Tunay,
“150 casus makinemiz müzemizde mevcut. Ziyaretçilerimizin en çok ilgisini de bu makineler çekiyor. Bu makineler, 1876 yılından başlayıp, 90’lı yıllara kadar üretilmiş olan makineler var. Ayakkabı içerisinde olan fotoğraf makinesi en özel makinedir. Tamamen orijinaldir. Ülkelerdeki önemli fotoğrafları çeken ajanlar kendi ülkelerine topuk altında götürmüşler, yakalanan bir makineyi müzemizde sergiliyoruz. Diğer bir envanterimiz ise 1964 yılında radyodan yapılan bir casus makine. Radyo frekansı dinlerken ajan istasyonu değiştirirmiş gibi yapıp görüntünüzü kaydediyor. Su matarasından yapılan bir makine mevcut, 1986 tarihli. Casusluk alanında faaliyet göstermiş, Amerika menşeli bir makinedir. 6 poz fotoğraf çekme özelliğine sahip makinemiz mikrofilm ile çalışmaktadır. Makineyi Kayseri’den aldık, antikacı bunu su matarası olarak bize sattı, casus makine olduğunu bilmiyordu. Yine çok nadir bir parça, kitaptan yapılan bir casus makine. 90’lı yıllarda Çinliler yapmış ama Ruslar kullanmış. Kitaplığa bırakılan bu makine, 30 saniyede bir kurmalı”
dedi.
Tunay, 1904 ve 1912 yıllarında kullanılan cep saati formunda olan ve kadınların çantalarına yerleştirilen İngiliz yapımı casus makineler ile Soğuk Savaş Döneminde kullanılan ve 6 poz çekebilen kol saatindeki casus fotoğraf makinelerin müzenin en değerli parçalarından olduğunu da sözlerine ekledi.
