Irak’ın kuzeyinde süren Pençe-Kilit Harekâtı’nda görev yapan askerlerimizden acı haber geldi. Milli Savunma Bakanlığı, bir mağarada yapılan arama-tarama faaliyeti sırasında metan gazına maruz kalan 12 Mehmetçiğin şehit olduğunu duyurdu. Yaşanan bu trajedi sonrası, halkın gündeminde tek bir soru var: Metan gazı nedir, nasıl olur da sessizce ölüme neden olur? İşte görünmeyen bu tehlikenin özellikleri, riskleri ve akıllardaki tüm soruların yanıtı...
Metan Gazı Nedir, Nasıl Oluşur?
Metan gazı (CH4), bir karbon ve dört hidrojen atomundan oluşan, renksiz ve kokusuz bir bileşiktir. Doğal gazın ana bileşenlerinden olan metan, normal şartlarda zehirli değildir. Ancak kapalı ve oksijensiz ortamlarda tehlikeli hale gelebilir. Aynı zamanda küresel ısınmaya neden olan önemli sera gazlarından biridir.
Metan, doğada yer altı kaynaklarından, deniz tabanından ve organik maddelerin çürümesiyle ortaya çıkar. Özellikle hayvan atıklarının anaerobik ortamda fermantasyonu sırasında metanojen bakteriler tarafından üretilir.
Metan Gazı Nasıl Tehlike Yaratır?
Metan gazının tehlikeleri üç ana başlıkta toplanabilir:
1. Asfiksasyon (Boğulma Riski)
Metan gazı, oksijenin yerini alarak "basit boğucu" gazlar arasında yer alır. Oksijen oranının %16’nın altına düşmesi hayati tehlike yaratırken, %10’un altı ölümcül kabul edilir. Özellikle kapalı alanlarda fark edilmeden yayılması halinde boğulma riski doğurur.
2. Patlama Riski
Metan gazı, hava ile %5 ila %15 oranında karıştığında patlayıcı hale gelir. Ateşle temas ettiğinde büyük yangın ve patlamalara neden olabilir. Madenlerde ve kanalizasyon sistemlerinde bu risk oldukça yüksektir.
3. Karbonmonoksit Zehirlenmesi
Metan gazının doğrudan zehirleyici etkisi olmamasına rağmen, doğru şekilde yakılmadığında karbonmonoksit gibi ölümcül gazlara dönüşebilir. Karbonmonoksit renksiz, kokusuz ve fark edilmesi zor bir gaz olup, baş dönmesi, mide bulantısı gibi belirtilerle başlayarak birkaç dakika içinde ölüme yol açabilir.
Hayvan gübresi gibi organik atıklardan metan gazı üretimi mümkündür. Biyogaz tesislerinde fermantasyon yöntemiyle üretilen metan, enerji kaynağı olarak kullanılabilir. Ancak bu işlemler kontrollü ortamda, güvenlik önlemleriyle gerçekleştirilmelidir.
Pençe-Kilit Harekâtı bölgesinde yaşanan faciada, metan gazının mağara ortamında oksijeni tüketmesi ve yüksek konsantrasyonda birikmesi sonucu 12 Mehmetçiğin şehit olduğu bildirildi. Uzmanlar, kapalı ve havalandırması olmayan alanlarda metan gazı riskine karşı dikkatli olunması gerektiğini vurguluyor.
