Ipsos Türkiye’nin 2024 Alışverişçi Yıllığı verileri, toplumun ekonomik ve duygusal durumuna dair çarpıcı bir tablo sunuyor. Araştırmaya göre Türkiye’de bireylerin yalnızca yüzde 33’ü “Bugünkü hayatımdan memnunum” diyebiliyor. En baskın duygu ise yüzde 50 oranıyla “yorgunluk”. Ülke, son 12 yılda mutluluk skorunda 40 puan kaybederek, giderek daha umutsuz bir ruh haline bürünüyor.
Artan Harcamalar, Azalan Alım Gücü
Araştırma sonuçlarına göre 2024 yılı boyunca hanelerin yüzde 68’i harcamalarını kısmak zorunda kaldı. Sadece yüzde 12’si giderlerini dengeleyebildiğini belirtiyor. Bu veriler, bireylerin sadece ruhsal değil, maddi açıdan da büyük bir baskı altında olduğunu gösteriyor.
Her ne kadar enflasyon önceki iki yıla kıyasla daha düşük açıklansa da, hızlı tüketim ürünlerine yapılan harcamalar ortalama yüzde 68 oranında arttı. Ancak bu artış, daha fazla ürün alınması anlamına gelmiyor. Vatandaşlar daha sık alışverişe çıkıyor, fakat daha az ürün satın alıyor. 2023 yılında 202 kez olan alışveriş sıklığı 2024’te 219’a yükselse de, sepetteki ürün sayısı düştü.
Et Lüks Oldu, Borç Yükü Arttı
Enflasyonun etkisini en çok hisseden gruplar, harcamalarını sınırlayarak et, kişisel bakım ve temizlik ürünlerinden feragat etmek zorunda kaldı. Araştırma, 2024’te et ürünlerinin artık birçok hane için lüks olduğunu ortaya koyuyor.
Bütçeler daralırken, kredi kartı kullanımı rekor seviyelere ulaştı. Türkiye’de hanelerin hızlı tüketim ürünü harcamalarının yüzde 46’sı kredi kartıyla yapılıyor. Ancak bu borçların altından kalkmak giderek zorlaşıyor. Bireylerin yüzde 85’i kredi kartı borcunu tamamen ödeyemediğini söylüyor. Bu durum, bireylerin günlük yaşamını ve ruh halini ciddi biçimde etkiliyor.
İndirim Marketlerine Dönüş ve Gelecek Endişesi
2024 yılıyla birlikte “iyi fiyat için indirim marketi” alışkanlığı da yeniden ön plana çıktı. Tüketici, uygun fiyatlı ürün arayışını hızlandırdı. 2025’in ilk üç ayında gözlemlenen alışveriş eğilimleri de bu yönelimin süreceğini gösteriyor.
Gelecek belirsiz, umut zayıf. Bu nedenle tüketici artık uzun vadeli planlar yerine günü kurtarmaya odaklanıyor. Kaliteli bir kolaylık arayışı, bireylerin tüketim tercihlerini şekillendiriyor.
