Çenenin Olması Gereken Bölgesinden Ayrılması: Çene Kayması
Çene eklemi yani articularis temporomandibularis insan bedenindeki en karmaşık yapıya sahip olan eklemlerden birisidir. Bu çene eklemi yüz ile alt çene arasındaki bağlantıyı sağlar. Çenenin hareketinden sorumlu olan bu eklemler herhangi bir sağlık sorununa bağlı olarak yerinden çıkarsa çene kayması olarak adlandırılan sağlık sorunu meydana gelir.
Çene kayması olarak adlandırılan sağlık sorunu sonucunda çene olması gereken bölgeden çıkarak farklı konumlara ilerler. Bu durum çeneye dışarıdan gelen şiddetli bir travmaya bağlı olarak görülebilmektedir. Bunun yanı sıra bu eklemlere bağlantı kuran kas, kemik ve diğer dokularda meydana gelen herhangi bir hasarda çene kayması sorununa neden olabilmektedir. Bu sağlık sorunu şiddetli eklem ağrıları ve bölgesel ödem ile karakterizedir.
Masseter kaslar, temporal kas, pteygoid kas ve pterygoideus kaslar çeneyi kapatırken digastricus kası, geniohyoid kas ve stylohyoid kaslar ise çeneyi açan kaslardır. Eğer bu çene kaslarından herhangi birinde bile bir hasar meydana gelirse ağız hareketlerinde bozulmalar meydana gelir ve çene kayması ortaya çıkar.
Çene ekleminin yer aldığı bölgede aynı zamanda tükürük salgısını da üreten parotis bezleri de bulunmaktadır. Bu salgı bezinde herhangi bir sağlık sorunu meydana gelirse çene kaymasında meydana gelen belirtilere benzer belirtiler ortaya çıkmaktadır. Bunun için çene kayması şüphesi ile hekime başvuran kişilerin belirtilerinin iyi değerlendirilmesi ve doğru tanının konulması gerekmektedir.
Çene Kaymasının Belirtileri Nelerdir ?
Çene eklemleri konuşmayı, besinleri çiğnemeyi ve yutkunma işlevlerini yerine getirmektedir. Sağlıklı bireylerde bu hareketler sıkıntısız bir şekilde yerine gelir ve herhangi bir sürtünme vs. gerçekleşmez. Ancak çene kayması problemlerinde bu hareketlerde bozulmalar meydana gelir ve şu belirtiler ortaya çıkar;
- Yemek yeme esnasında ve hemen sonrasında çene bölgesinde şiddetli ağrı
- Esneme esnasında çenenin zorlanması ve şiddetli ağrı
- Kulak bölgesinde şişlik ve ağrı
- Ağzın tam olarak kapanamaması ve kişinin kapatmaya zorladığı esnada şiddetli ağrı
- Çene hareketleri esnasında ses çıkması
- Sabahları çenenin zor açılması gibi belirtiler çene kaymasında yaygın bir şekilde görülmektedir.
Çene Kaymasının Nedenleri Nelerdir ?
Çene kaymasına neden olabilecek pek çok faktör vardır. Çene kayması dışarıdan gelen etkilere bağlı olarak ortaya çıkabileceği gibi çenede mevcut olarak bulunan bir sağlık sorununa bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Çene kaymasına neden olabilecek faktörler şu şekilde sıralanabilir;
- Çeşitli dövüş sporları veya direkt olarak kavga etmek çene kayması için büyük bir risk yaratmaktadır. Bu sporlar esnasında ya da kavga esnasında çene bölgesine alınan darbeler ve travmalar çene kaymasına neden olabilmektedir.
- Çenenin dayanabileceğinden daha fazla basınca ve yüke maruz kalması çene kaymasına neden olabilir.
- Çeneyi olabildiğinden daha fazla açmaya çalışmak çene kaymasına neden olabilir.
- Diş tedavisi gibi çenenin uzun süreli açık kalmasına neden olan faktörler çene kaymasına neden olabilir.
- Çene bölgesinde herhangi bir nedene bağlı olarak görülen ağrılarda kişinin çenesinde yük dengesizliği olabileceği için çene kayması ortaya çıkabilmektedir.
- Bruksizm gibi dişlerin istemsiz bir şekilde sıkılmasına neden olan hastalıklar çene kaymasına neden olabilir.
Altta yatan bu nedenler çene kayması tedavisi planlanması için büyük bir önem arz etmektedir.
Çene Kaymasının Teşhisi Nasıl Konulur ?
Çene kayması şüphesi ile kliniğe başvuran hastaların çenelerinin radyolojik görüntüleme yöntemleri ile incelenmesi tanının konulmasında büyük önem arz etmektedir. Ancak vücuttaki tüm bölgeler içerisinde çene bölgesi görüntülemesi en zor olan bölgedir. Bunun temel nedeni çene kemiklerinin ve eklemlerinin diğer bölgelere oranla daha küçük boyutlu olmasıdır.
Çene Kayması Tedavisi Nasıldır ?
Çene kayması tedavisinde kullanılan yöntemler şu şekilde sıralanabilir;
- Çene kayması tedavisinde kullanılan yöntemlerden biri oklüzal tedavisidir. Bu tedavi yöntemi ile alt çenenin pozisyonu belirlenir. Bu tedavi yöntemi ortaya çıkardığı etkileri nedeniyle geri dönüşümlü ve geri dönüşümsüz olmak üzere iki grupta incelenmektedir. Geri dönüşümü olan oklüzal tedavide ağız içi aletler kullanılmaktadır. Geri dönüşümü olmayan tedavide ise ağzın kapanış hareketleri kalıcı bir şekilde değiştirilir.
- Çene kaymasında kullanılan diğer bir tedavi yöntemi ise fizik tedavidir. Fizik tedavi yöntemlerinde sıcak ve soğuk tedaviler ve elektriksel uyarım tedavileri uygulanmaktadır.
- Çene kayması tedavisinde başvurulan diğer tedavi yöntemi ise stres tedavisidir. Bu tedavide hastalarda meydana gelen korku, endişe, kızgınlık ve depresyon gibi belirtilerin tedavisine yer verilir. Bu tedavi yöntemleri ağız diş ve çene cerrahisi doktorları tarafından uygulanmaktadır.