Malatya’nın Arapgir ilçesinde Coğrafi İşaret Tescil Belgesi olan köhnü üzümü, ilçenin reyhan ile birlikte en önemli gelir kaynağı arasında yer alıyor. Halk arasında ‘siyah üzüm’ olarak bilinen Köhnü Üzümü hem yaş hem de kurutulmuş olarak tüketiliyor.
Köhnü üzümünün taneleri mora yakın siyah renge çalar, üzümün üzeri gri puslu, oval şekilli, iri çekirdekli ve bol şıralı olmakla birlikte tadı ise nötraldir. Arapgir Köhnü üzümü yüksek kalitede sofralık üzüm ve aynı zamanda yüksek kalitede bir şaraplık üzümüdür.
KALSİYUM, POTASYUM, SODYUM VE DEMİR AÇISINDAN ZENGİN
Üzümün olgunlaşma dönemi eylül ayının ortasına doğru başlar ekimin birinci ve ikinci haftalarına kadar sürer. Üzümün hasadından sonra 10, 15 gün kadar tazeliğini koruyarak yenilebilme özelliğine sahiptir. Soğuk hava deposunda ise birkaç aya kadar bekleme süresine sahiptir. Muhteviyatında mineral maddeler (kalsiyum, potasyum, sodyum ve demir) yönünden zengin olduğu gibi bazı vitaminler açısından da detoks maddelerince zengindir. Arapgir Köhnü üzümü diğer üzümlerde olduğu gibi bazı karaciğer hastalıkları ile kansızlığın tedavisinde etkilidir. Yüksek tansiyonu kontrol altında tutar ve içerdiği meyve asitleri ve lifli yapısı ile mideye zarar vermeden böbrek ve bağırsak sisteminin çalışmasını düzenler. Kanın temizlenmesine yardımcı olduğu gibi sağlık açısından da çok önemlidir.
SADECE ARAPGİR’DE YETİŞİYOR
Arapgir Köhnü üzümü ilçeye has bir üzüm çeşididir ve başka yerde yetişmemektedir.
Üzüm yüksek şeker içerdiğinden dolayı kalori değeri de yüksektir. Ayrıca mineral maddelerden kalsiyum, potasyum, sodyum ve demir yönünden zengindir. Karaciğer hastalığı ile kansızlığın tedavisinde etkilidir. İçerdiği meyve asitleri ve lifli yapısı ile mideye zarar vermeden böbrek ve barsak sisteminin çalışmasını düzenler, kanın temizlenmesine yardımcı olur, yüksek kalori içeriğine karşın çok düşük miktarda yağ ve protein içerdiğinden ideal bir diyet besinidir. Yaş üzüm ile karşılaştırıldığında, kuru üzüm ve pekmez, daha az su içerdiklerinden daha yüksek kalorili, demir ve kalsiyum mineralleri bakımından daha zengindir.
Üzüm, sofralık ve şaraplık olmasının yanında; pekmez, pestil, kuru üzüm ve orcik (ceviz sucuğu) olarak değerlendirilmektedir. Ayrıca bölgeye has bir üzüm çeşidi olup, başka yerde aynı özellikleri taşımamaktadır.
HEM YAŞ HEM DE KURUTULMUŞ OLARAK PAZARDA YER ALIYOR
Türkiye genelinde hem sofralık ve hem de kurutulmuş olarak geniş pazar bulan Köhnü üzümü ilçedeki soğuk hava depolarında korunarak yılın dört mevsimi tazeliğini korumaktadır.
Asit, şeker oranı, aroma ve rengiyle Köhnü üzümü, özel bir ürün olarak ortaya çıkmaktadır. Salkım ağırlığı 400-600 gram aralığında değişen Köhnü üzümünün eylül-ekim ayları arasında güneş etkisini kaybetmeden toprak üzerinde kalarak, hiçbir şekilde ilaç ve kimyasal değmeden kurutuluyor.
