Bu atasözü, miras yoluyla büyük bir mal varlığı edinen kişinin, bu malın emeksiz ve zahmetsiz bir şekilde kazanılmış olduğunu sanabileceğini ifade eder. Kişi, mirasın arkasındaki emeği ve fedakarlığı göz ardı ederek, sanki bu mal varlığı kendiliğinden oluşmuş gibi bir algıya sahip olabilir.
Atasözünün açıklaması:
- "Babasından mal kalan": Miras yoluyla büyük bir mal varlığı edinen kişiyi temsil eder.
- "Merteği içinden bitmiş sanır": Emek ve zahmet olmadan, kendiliğinden oluşmuş gibi algılama anlamına gelir.
- "Mertek": Bir yapının temelini oluşturan, sağlam ve uzun bir ağaç gövdesidir. Bu atasözünde mertek, miras yoluyla edinilen mal varlığının temelini simgeler.
Atasözünün kullanım amacı:
Bu atasözü, miras yoluyla edinilen mal varlığının değerini ve arkasındaki emeği görmezden gelen kişilere karşı bir uyarı niteliğinde kullanılır. Kişilerin, mirasın arkasındaki emeği ve fedakarlığı takdir etmesi ve bu mal varlığını sorumlu bir şekilde kullanması gerektiği vurgulanır.
Atasözünün örnekleri:
- "Babasından büyük bir servet kalan Ahmet, çalışmadan zengin olacağını sanıyordu. Fakat kısa sürede servetin sorumluluğunu kaldıramayıp her şeyini kaybetti."
- "Fatma, babasından kalan toprakları emek ve özenle işledi. Merteğin içinden bitmediğini, yılların emeği ve birikimi olduğunu biliyordu."
Atasözünün anlamı ile ilgili diğer bilgiler:
- Bu atasözü, "Atasından İlim Öğrenmek Farzdır" atasözü ile zıt anlamlıdır. Birinde emek ve bilgi vurgulanırken, diğerinde emek ve bilginin göz ardı edilmesi dile getirilir.
- Bu atasözü, "Kazanmak Kolay, Korumak Zor" atasözü ile de bağlantılıdır. Miras yoluyla edinilen mal varlığının korunması ve geliştirilmesinin de emek ve çaba gerektirdiği vurgulanır.
Atasözünün günümüzdeki kullanımı:
"Babasından Mal Kalan, Merteği İçinden Bitmiş Sanır" atasözü günümüzde de geçerliliğini korumaktadır. Özellikle miras kavgaları ve mirasın sorumlu bir şekilde kullanılmaması gibi durumlarda bu atasözü sıklıkla kullanılır.
