"Hıyar Akçesiyle Alınan Eşeğin Ölümü Sudan Olur" atasözü, ucuz yolla veya kolayca elde edilen şeylerin genellikle çabucak kaybedileceğini, ya da bu tür şeylerin kıymetinin bilinmeyeceğini ifade eder.
Başka bir deyişle, insanların emek harcamadan veya zorlanmadan elde ettikleri şeylere değer vermediklerini ve bu şeyleri kolayca kaybedebileceklerini vurgular. Bu atasözü genellikle maddiyat ve değer kavramları hakkında konuşulurken kullanılır.
Atasözündeki "hıyar akçesi", çok az para anlamına gelir. "Eşek", bir yük hayvanı temsil eder. "Ölümü sudan olur", kolayca ölür veya kaybolur anlamına gelir.
Bu atasözü, insanların emeklerinin ve çabalarının değerini bilmeleri gerektiğini hatırlatır. Ayrıca, kolayca elde edilen şeylerin her zaman kalıcı olmadığını ve gerçek değerini yansıtmadığını vurgular.
Örnek Kullanım:
- Bir kişi, piyangodan büyük ikramiye kazanır. Bu parayı sorumsuzca harcar ve kısa sürede fakirleşir. Bu durumda "Hıyar Akçesiyle Alınan Eşeğin Ölümü Sudan Olur" atasözü kullanılabilir.
- Bir şirket, çok az parayla kalitesiz ürünler üreterek para kazanmaya çalışır. Bu ürünler kısa sürede bozulur ve müşterileri memnun etmez. Bu durumda da "Hıyar Akçesiyle Alınan Eşeğin Ölümü Sudan Olur" atasözü kullanılabilir.
- Bir öğrenci, ders çalışmadan sınavda kopya çekerek geçer not alır. Bu aldığı notun kalıcı bir faydası olmaz ve öğrenci gerçek anlamda bir şey öğrenmez. Bu durumda da "Hıyar Akçesiyle Alınan Eşeğin Ölümü Sudan Olur" atasözü kullanılabilir.
Atasözünün Değişik Anlamları:
- Ucuz etin yahnisi tatsız olur.
- Bedava malın değeri yoktur.
- Helal kazanç bereketlidir.
- Emeğin karşılığı ödenir.
- Kolay gelen kolay gider.
