Kültür & Sanat

Malatya Kayalıklarındaki 2800 Yıllık Sır!

Hekimhan'da 20 tonluk kayada saklı tarih.. 2800 yıldır ayakta kalan bu yazıt, okumaya çalışanlara ne diyor?

Hekimhan ilçesinde bulunan ve milattan önce 8’inci yüzyıldan günümüze geldiği tahmin edilen Şırzı (Çırzı) Hitit Yazıtı, 1936 yılında kayıtlara geçerken, varlığını sürdürüyor.

Boğazgören Mahallesi Çataltepe mevkiinde bulunan Şırzı (Çırzı) Hitit Yazıtı, yaklaşık 20 tonluk bir kayanın, 3 metre genişlik ve 2 metre yükseklikte yatay ve dikey yüzeyinde hiyeroglif yazılardan oluşan bir kitabe olarak milattan önce 8.yüzyıldan günümüze kadar gelmiştir. Dikey yüzey yüksekliği 1,5 metre, genişliği ise 2,5 metre olan Şırzı Hitit Yazıtı, ilk kez 1936 yılında Prof. Dr. Güterbock ve Doç. Dr. Sedat Alt tarafından duyuruldu. Hitit Hiyeoglif yazısı uzmanı olan, Karabel Yazıtlarının okunmasında önemli rol oynayan, Luvi Hiyeroglif Külliyatı'nı oluşturarak Anadolu filolojisine, tarihine ve kültürüne en büyük katkıyı sağlayan bilim insanlarından ünlü dil bilimci ve arkeolog John David Hawkins’te yazıtla ilgili bir dizi araştırmalarda bulundu.

Kaya kütlesi üstünde yatay bir yüzey üzerinde 4 satır Luvi hiyeroglif yazıtlı ve 5 çizgi bulunuyor. Yazıtın muhtemelen bir madeni, Malatya’da yerel bir inşaatı kutlayan bir krala (Malizi) ait olduğu tahmin ediliyor. Yazıt, tanrı Runtiyas’ın koruyucu sözlerle, iyiliklerini içeriyor. Kral adı “Sati-Runtiyas, Sahwis oğlu” olarak verilirken, Sahwis Malatya Kralı Hilaruada, muhtemelen bir yazarın kardeşi-babası olan Urartu kaynaklardan Sahu olarak tespit edilebilir. Yazan kişi kaya yüzeyini düzleştirmediği için, metni oluşturan hiyeroglif işaretlerin kaya yüzeyindeki oyuk ve çatlakların üzerinden atlatılmış olması nedeniyle satırlar düzgün bir hat izlememektedir. Yazıtın, Melid kralı Hilaruada (M.Ö. 780–760) adına yazıldığı tahmin ediliyor.

Halk arazında ‘Çırzı’ Yazıtı olarak bilinen Şırzı Hitit Yazıtı, bir kaya bloğunun yatay ve dikey yüzeyinde 3x2 metre ebadında, hiyeroglif yazılardan oluşan bir kitabe yer almaktadır. Dört satır Luvi hiyeroglif yazısı ve 5 çizgi bulunuyor. Kaya yüzeyindeki pürüzler nedeniyle delik ve çatlak atlayarak yazılırken, düzenli çizgiler takip etmemektedir. Yazıtın muhtemele bir madeni veya tamamlanan yerel bir inşaatı kutlayan bir krala ait olduğu da tahmin ediliyor. Yazıt, Tanrı Runtiyas’ın koruyucu sözlerini ve iyiliklerini içeriyor. Yazıtta tanrı Runtiya’ya bağlılık bildirilmekte ve koruyucu beddua yer almaktadır.