Malatya’nın Darende ilçesine bağlı Ağılbaşı Mahallesi’nde, binlerce yıllık göçebe Türk kültürünün en önemli mutfak miraslarından biri olan kavurma geleneği, tüm doğallığıyla yaşatılmaya devam ediyor. Ulaşım açısından Malatya’nın en uzak mahallelerinden biri olarak bilinen Ağılbaşı’nda, kış aylarına hazırlık sürecinde yapılan kavurma, sadece bir yiyecek değil, kuşaktan kuşağa aktarılan kültürel bir değer olarak öne çıkıyor.
Göçebe Türk kültürünün en eski et muhafaza yöntemlerinden biri olan kavurma, Ağılbaşı’nda hâlâ geleneksel usullerle hazırlanıyor. Kışlık hazırlıkların başladığı dönemlerde büyükbaş hayvanlar kesiliyor, etler kuşbaşı şeklinde doğranıyor, içyağı ise kıyma haline getiriliyor. Bakır leğenlerin tabanına serilen içyağının üzerine etler yerleştiriliyor, kaya tuzu eklenerek kapak kapatılıyor ve kısık ateşte uzun saatler boyunca sabırla pişiriliyor. Yaklaşık 3–4 saat süren bu zahmetli sürecin sonunda kavurma, tenekelere bastırılarak üzeri kendi yağıyla kaplanıyor ve aylarca bozulmadan tüketilebilecek hale geliyor.
Ağılbaşı Mahallesi’nde hazırlanan kavurma, özellikle yöreye özgü saç kömbesinin yapımında tercih ediliyor. Bunun yanı sıra kahvaltılarda, katmerlerde, pilavlarda ve sulu yemeklerde sofraların baş köşesinde yer alıyor. Yöre halkı için kavurma, hem kışın temel besin kaynağı hem de misafire ikram edilen geleneksel bir lezzet olma özelliği taşıyor.
Soğutma ve dondurma imkânlarının olmadığı Orta Asya bozkırlarında yaşayan eski Türklerin geliştirdiği kavurma yöntemi, aylarca bozulmadan saklanabilmesi sayesinde göç yollarında hayati bir rol oynadı. Günümüzde gastronomi araştırmacıları ve tarihçiler tarafından Türk mutfak kültürünün en eski ve en doğal et saklama tekniklerinden biri olarak kabul edilen bu yöntem, Malatya’nın Ağılbaşı Mahallesi’nde hâlâ aynı özenle yaşatılmaya devam ediyor.