Anadolu'nun en eski şehir devletinin kurulduğu 7 bin yıllık geçmişe sahip Malatya'daki Aslantepe Höyüğü, Türkiye'den, Unesco'nun Dünya Mirası Listesi'ne kaydedilen 19. eser oldu.
Anadolu topraklarının zengin tarihi kültürünü yansıtan, ilk şehir devletinin kurulmasına sahne olan Arslantepe Höyüğü’nün kaderi UNESCO Dünya Miras Listesi'ne girdikten sonra değişti.
Aristokrasinin doğduğu, ilk devlet şeklinin ortaya çıktığı yer olarak kabul edilen ve yaklaşık 7 yıl önce UNESCO "Dünya Miras Geçici Listesi"ne alınan Arslantepe, 2021 yılının temmuz ayında Çin'in ev sahipliğinde online düzenlenen Dünya Mirası Komitesi'nin genişletilmiş 44. oturumunda Dünya Miras Listesi'ne alındı.
Duvarlarına renkli figürler işlenmiş kerpiçten sarayı, 5 bin 500 yıllık geçmişe sahip tapınağı, ilk kılıç ve mızraklarıyla tarih kitaplarını değiştiren ve 2014 yılında Dünya Mirası Geçici Listesi'ne alınan Battalgazi’deki Arslantepe Höyüğü, Fırat Nehri'nin batı kıyısında, Malatya iline 7 kilometre mesafede, yüksek tarım potansiyeli, sulak alanları ve nehrin taşkınlarından korunan yapısı sayesinde binlerce yıl insanoğluna kucak açmış tarihi mekanlar arasında bulunuyor.
Arslantepe'de, Anadolu’daki ‘İlk Şehir Devleti’nin yapıları ortaya çıkarıldı. Kazılarda M.Ö. 3300-3000 yıllarına ait bir kerpiç saray, M.Ö. 3600-3500 tarihine ait tapınak, iki bini aşkın mühür baskısı gün yüzüne çıkarıldı.
Fırat Nehri yakınlarında yer alan arkeolojik Arslantepe Höyüğü, Erken Uruklardan Hititlere, Paleo-Asurlardan Romalılara kadar birçok uygarlığın işgali altında en az 8.000 yıl boyunca kesintisiz iskân görmesi nedeniyle özellikle ilgi çekici bir yerdir. Bununla birlikte, Geç Kalkolitik dönem (M.Ö. 3400 - 3100), bu döneme ait özellikle iyi korunmuş in situ arkeolojik malzeme nedeniyle höyüğün tarihinde belki de en iyi belgelenmiş dönemdir. Bu olağanüstü korunmuş yapılar arasında tek tek binaların yerleşim planları ve duvar resimlerinin yanı sıra Geç Kalkolitik dönemin bu türdeki bilinen en büyük kompleksi olan saray kompleksi de yer almaktadır. Arslantepe Höyüğü 2021 yılından bu yana UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer almakta ve Geç Kalkolitik dönemin saray idarecilerinin yaşamlarına ve uygulamalarına ışık tutmaya devam ediyor.
Arslantepe neden UNECSO kalıcı listesine alındı?
Arslantepe Höyüğü'nün UNESCO Dünya Miras Listesi'ne kaydedilmesi kararında, kültürel gelenekler ve toplumsal değerlerin değişimi, hiyerarşi, sosyal farklılıklar ve ekonomik ayrıcalıklara dayanan sosyal ve siyasi sistemlerin ortaya çıkışına tanıklık etmesi gibi özellikleri etkili oldu.
Anıtsal mimari, idari, teknoloji ve sanat alanında dönemin iktidarına özgü gelişmelerine kaynaklık eden höyük, Mezopotamya ve çevresinde döneminin en kapsamlı kazılmış kamu komplekslerinin korunmuş örneklerinden biri olarak gösteriliyor.
Arslantepe Höyüğü'nün, Yakın Doğu'da ilk devlet toplumunun ortaya çıkışına tanıklık etmesi, bölge ekonomisini kontrol eden ve merkezi otorite uygulayan bir yönetimin ortaya çıkışına sahne olması gibi pek çok özelliği, dünya mirası listesine girmesinde komite tarafından dikkate alındı.
