Anadolu’nun bilinen ilk Cemevi olan 800 yıllık Büyükocak Cem evinin bulunduğu Onar köyü, tarihi açıdan oldukça önemli bir yer. Malatya’nın Arapgir ilçesi Onar Mahallesi’nde bulunan ve 1244 yılında yapıldığı bilinen ve farklı bir teknikle yapılan Büyük Ocak Cem evi, her yıl binlerce ziyaretçiyi ağırlıyor.
Anadolu tarihinde önemli bir yere sahip olan Onar köyünün alt kısmındaki vadide, açık veya kapalı biçimde 26 Roma Dönemi Kaya Mezarı da yer alıyor. Roma ve Bizans dönemlerine ait olan kaya mezarlarında, bazı duvar resimlerinin Helenistik döneme ait olduğu tespit edildi.
Tarihi yerleşim alanı, korunmuş arkeolojik kalıntıları, sivil, dini, mimari anıtları ile zengin bir kronolojiye sahip olan köyde birbirinden ilginç mezar taşları da bulunuyor. Bu mezar taşları, köyde özenle muhafaza ediliyor.
‘HER ŞEY FANİDİR’ YAZILI GÖKTÜRK ALFABELİ MEZAR TAŞI
Onar Köyünün kurucusu Şeyh Hasan Onar’ın türbesinin bulunduğu mezarlıkta bulunan ve 1300 yılık olduğu tahmin edilen Göktürk alfabeli mezar taşı ile birlikte toplam 21 adet mezar taşı, köyün eski eserler odasında sergileniyor.
Mezar taşı Anadolu’nun tarihi açısında da önemli bulunuyor. Göktürk alfabeli mezar taşı aynı zamanda 1071’den önce Türklerin Malatya’ya yerleşik hayata geçtiğinin de bir göstergesi olarak da ifade ediliyor. Arapgir’in Onar Köyündeki eski eserler odasında sergilenen Göktürk alfabeli mezar taşında, Göktürkçe “Neng Ölesi”, yani “Her şey fanidir” ifadesi yer alıyor.
21 MEZAR TAŞI KORUMA ALTINDA
Onar köyünde Göktürk alfabeli mezar taşının yanın sıra üzerlerinde çeşitli şekil ve yazıların olduğu 21 mezar taşı daha bulunuyor. Köyde Eski eserler odasında bulunan 21 adet mezar taşından ancak Göktürk alfabeli mezar taşının üzerindeki yazı çözüldü. Diğer mezar taşları hakkında sadece üzerindeki işaretlerden bazı şeyler anlaşılırken kimlere ait olduğu konusunda bir bilgi yok.